Heimsendir?
Eftir málin
Alouette, gentille
Alouette
Alouette, je te
plumerai
Alouette, gentille
Alouette
Alouette, je te
plumerai...
Undarleg tilfinning að vera ekki lengur í hjábúð. Hún
er ekki alveg viss um hvort hún er í sjöunda himni eða í einhverjum
heimi öðrum.
Je
te plumerai la tête
Je
te plumerai la tête
Et
la tête, et la tête...
sönglar hún og horfir í glugganna spegilmyndir og
haustnæturhúmsins, hvar glottir tungl við turni háa uppi á hæð.
Varla verður þetta þá hennar næsti bar miklu lengur. Eða næsti bær
við himna!
Hún hlær með sjálfri sér, signandi munkinn. Ætti hún
ef til vill að banka upp á hjá prókúruhafanum í passíuturninum,
hvort heimila vildi sér að tjalda þar uppi? Eða var ekki annars
turninn sá allur opinn til að svalar unnir himnanna mættu um mann
leika, og þó vissara að tjalda til náttanna að maður ekki
forkelaðist? Og öllum opinn, að allir mættu þar njóta miklu
heimssýningar?
Je
te plumerai le nez
Je
te plumerai le nez
Et
le nez, et le nez
Alouette, Alouette...
La tête, haus. Le nez, nef. Segir
munkurinn rogginn með sig, aldeilis með á hreinu hrognamálið það, og
þó nú væri að kynni móðurmálið sitt, og hann syngur með:
Alouette, gentille Alouette
Alouette, je te plumerai
Og þau á víxl:
Je te plumerai
les yeux
Je te plumerai
les yeux
Et
les yeux
Et
les yeux
Alouette
Alouette
Al-o-o-o-o...
Augu fyrir augu, plokka? spyr munkurinn.
Auga fyrir auga, tönn fyrir tönn, svarar hún og
dreypir á honum, og ekki laust við að beiskjublandið sé bros hennar
sem hún enn sönglar með sjálfri sér, horfandist í augu við munk hinn
sæta, hringsnúandi kúptu glasinu í lófa sér, með glasfótinn niður á
milli fingra sér, raunar því líkast sem hálslangur munkur svifi í
strútandi pilsi sínu borðinu yfir, handarbakinu á henni undir:
Je
te plumerai le cou
Je
te plumerai le cou
Et
le cou, et le cou
Alouette, Alouette...
Hún blés frá sér reyk og hóstaði, sem hún enn
horfðist í augu við munk, sönglandi: Háls fyrir háls og væng fyrir
væng, hrygg fyrir hrygg, fót fyrir fót, stél fyrir stél — og haminn
þinn allan et l'dôme!
Og hún tók hann út í einum teyg, og beiskjan hvarf um
hríð fyrir öllu blíðara brosi á meðan niður um háls hennar sporðrann
le cou munksins og les ailes, le dos, les pattes, le queue — og
munkur var allur, le dôme.
Blöndum nunnu! sagði hún við þjóninn.
Ósköp ertu döpur Alouetta mín, gengur þér eitthvað
óhægt með punktana þína?
Hann fór sér engu óðslega við skenkinn, valdi eina
tegundina og aðra af kostgæfni ofan úr hillu ofan í muldan ísinn í
koktélhristaranum. Hristi hann síðan lengi yfir öxl
sér, stígandi smá spor í takt við hristinginn.
Hvar er næsti bær við himna?
Lyklarnir mínir ganga nefnilega ekki lengur að mínum gamla bæ.
Hann hló við spurningu hennar sem
hann lét renna úr hristaranum í glas sem var eins og svo hálslöng
nunna að ekkert væri nema eitt le cou, alls án vængja, hryggjar,
hvað þá fóta tveggja, aðeins eitt einfætt, höfuðlaust hænustél.
Alouette, gentille Alouette
Alouette je te plumerai
sönglaði hann lágt á meðan lét renna og svo þau
bæði á víxl og svo loks að barinn allur tók að söngla undir með þeim
forsöngvara og sönglævirkja:
Je te plumerai la queue
Je
te plumerai la queue
Et
la queue
Et
la queue
Alouette
Alouette
Al-o-o-o-o...
I'd like to buy you a home, gentille
Alouette! sönglar enn einn góðglaður innan úr horni þegar
söngöldurnar hefur þó annars lægt.
Et l'dôme! tekur annar undir.
Et l'homme! tekur ein afar góðglöð
enn undir með félögum sínum.
Ef ég bið ykkur um að koma
með mér til Omdúrman þá megiði ekki hvá! segir þá barstjórinn við
þau og er sem móðir segi sussu suss við ungana sína, allavega öll
þau þagna og aðeins taka að hvísla, veltandi vöngum, bollaleggjandi
yfir Omdúrman. En barstjórinn setur á rólega músík, eitthvert band
of the gypsys.
Svo margt sem hann heyrði af annarra vörum, og oft og
ekki ósjaldan af vörum hennar, varð honum efni í fugla, líkt og hann
fjalarstúfa tíndi upp af götu sinni eins og hráviði og festi á þá
strengi og allavega lita skúfa. Fuglarnir þeir voru honum líka sem
tónsprotinn kórstjóra, með þeim stjórnaði hann barnum ekki harðri
hendi heldur öllu heldur hæglætis mjúkum rómi.
Að hann kynni að bjóða einhverjum með sér til
Omdúrman, var viðkvæði nokkuð nýtilkomið, aðeins nokkurra vikna
gamalt, og hafði margt um það verið bollalagt, sérstaklega þegar
nótt var komin með augu eins og fluga og hún margan fékk að sjá sig
fela í hendur sér.
Næsti bær við himna? Alouetta, mín
gentille Alouette. Plokkaðu nú nunnuna þína í rólegheitum,
sjáum svo til hvað ég finn út úr því.
Það var svo notalegt að heyra hann kalla sig hana
Alouettu sína, og þó að hann ævinlega vissi hvað hann söng þá vissi
hún að hann myndi síst af öllu fara að plokka sig. Nei, það var víst
öðru nær.
Langt var liðið á kvöld og hún átti í engin hús að
venda. Var aðeins á inniskónum og með ekkert utan um sig nema eina
þunna kápu. Hafði jafnvel hugleitt að þiggja boð þeirra á stöðinni
um að fá að dvelja í steininum þeirra!
Nei, þá myndi hún frekar banka upp á hjá
prókúruhafanum í steininum hinum, jafnvel þó að heldur meira um hana
myndi væsa þar, hún ekki einu sinni með koffort sitt á bakinu, hvað
þá svefnpoka. En áreiðanlega allt lokað og læst í turninum þeim uppi
á hæðinni, nú á þessum ókristilega tíma. Væri þá nokkuð eftir nema
að hún gengist undir okið vestur á Valhúsahæð? Æ, bara að amma
hennar hefði nú verið hjá henni.
Kvöldin eru
kaldlynd úti á nesi,
kafaldsbylur hylur
hæð og lægð,
kalin og með
koffortið á bakinu
kem ég til þín
segjandi með hægð:
Spáðu í mig, þá mun ég spá í þig, sönglar hún með
sjálfri sér og nunnu. Skulum sjá til, Alouetta mín, hafði hann sagt.
Hún hélt því ró sinni. Vissi að hann myndi finna henni tryggan og
góðan næturstað, að hún ekki heimullega þyrfti að fela sig einum eða
öðrum á vald.
Nóttin hefur augu
eins og flugan
og eflaust sér hún
mig þar sem ég fer
heimullega á þinn
fund að fela
flöskuna og mig í
hendur þér.
Spáðu í mig, þá mun ég spá í þig, sönglaði hún enn
með sjálfri sér og nunnu.
Veist þú það, hálslöng góð, hvar er næsti bær við
himna? spurði hún nunnuna bíðandi þess sem annars verða vildi,
signandi hana og plokkandi auga fyrir auga og tönn fyrir tönn.
Spáðu í mig, þá mun ég spá í þig, svaraði hænustélið
og bætti við að lokum: Kvöldin, held ég, eru of kaldlynd úti á nesi.
Og þar með var nunnan öll, le dôme, og glotti tungl
og hrein við hrönnum himins svölu.
Ef ég bið þig um að koma með mér til Omdúrman þá
máttu ekki hvá, Alouetta litla!
Nei, nei, ég skal ekki hvá, svaraði hún barstjóranum
sem nú kom fram í þeim sömu svifum og gaf henni un petit dôme.
Sjáðu nú til, ég er búinn að finna handa þér
fjalarstúf og festa á hann streng og rauðan skúf.
Hann kemur eftir andartak og aldrei að vita nema að hann fari með
þig alla leið til Omdúrman. Þarft einskis að spyrja, ég er búinn að
vísa honum alls til vegar; í engan háturn endilega en kannski
bláturn. Sjálfur verð ég að láta mér nægja að svífa burt með þér í
huganum, er með margt á fóðrum hér og á ekki svo gott með að skreppa
frá núna.
Um varpann léku sterk bílljós og
lýstu andartak upp barinn gegnum skuggsýnar rúðurnar. Um leið var
flautað.
Hún signdi munk, gekk út og ei hváði.
Næsti bær við himna?
Undarleg tilfinning. Vissulega. Að vera ekki lengur í hjábúð. Hún
horfir út yfir varpann, yfir hálfan heiminn úr turninum sínum. Hvar
skyldi vera næsti bar? Æ, því þá að vera að spá í það? Var þetta
ekki nánast eins og næsti bær við himna? Hún var kannski ekki alveg
í sjöunda himni, til að komast svo hátt hefði hún trúlega mátt gjöra
svo vel og semja við þann í passíuturninum, hvort heimila vildi sér
að tjalda. Við erum engin tjaldstæði hér! hefði prókúruhafinn ef til
vill svarað henni og það ekki náð lengra.
spáðu í mig
þá mun ég spá í þig
spáðu í mig
þá mun ég spá í þig
sönglar hún og kinkar kolli til himna. Heyr, himnasmiður, seg mér
nú eitt, er nokkuð mál að skreppa á barinn hjá þér ef þörf mann
knýr?
O, ef þú finnur á götu þinni fjalarstúf og festir við
hann streng og rauðan skúf, þá aldrei að vita nema að þú í huganum
til himins megir svífa og syngja í barinn minn líf. Sértu velkomin
heim, yfir hafið og heim. Tjaldaðu í turni mínum hvenær sem þig
lystir. Líka ágætt ráð, dúfan mín, að vera samferða farfuglunum
þegar þeir eru á ferðinni um unnir mínar himins svölu. En ef ég bið
þig um að koma með mér alla leiðina til Omdúrman þá máttu ekki hvá.
Nei, nei, það myndi hún ekki gera, ekki hvá. Nú, ef
hana á hinn bóginn langaði til að líta við hjá barstjóranum hinum,
sem nú mátti heita stjóri á hennar þar-þar-þar-næsta bar, eða
einhvers staðar þar um bil á sínum eiginlega efsta bar á gamla
bæjarins kráaslóð, þá var heldur ekkert mál að labba þangað göturnar
og þau myndu saman syngja í barinn hans gamla dálítið líf.
Þó nú væri að hún heilsaði upp á hann við tækifæri,
hann sem hafði verið svo vænn að vísa henni veginn hingað á
farfuglaheimili, eiginlega á næstu grös við bláins sali! Til dæmis
þegar alvöru jólasveinarnir einn og átta eða sjö og sex, eða hvað
þeir annars væru margir, tækju að koma í bæinn, einn af öðrum, hver
með sinn rauða eða hvíta litla skúf, eða hvernig þeir væru á litinn,
að hún brygði sér af bæ úr bláturni sínum litla. Og hún myndi róta
aðeins með honum í öllu hráviðinu fjalarstúfanna sem ræki á fjörur
þeirra. Hann átti nú til að koma með ansi góða punkta.
Úr furutré sem fann
ég út við sjó
ég fugla skar og
líka úr smiðjumó...
Hvað var langt liðið frá krossmessuhvellinum mikla,
þegar þau ein bókstaflega áttu barinn in perfect harmony? Þrjár
vikur? Mánuður? Eða eitthvað þar um bil. Og hafði verið enginn smá
hvellur! Ekkert smá sem þá hafði rekið á fjörur. Meira að segja
fjalarstúfarnir krossins hennar. Engu líkara en Helena keisaraynja
endurborin hefði tínt þá upp af götu sinni eða grafið úr einhverjum
smiðjumó, og það með að minnsta kosti einum nagla í, og látið reisa
upp að nýju í ráðhúsinu! Vesalings Andrík hafði orðið að mæta á vakt
strax um hádegið eftir Jörvagleðina miklu og þá ekki trúað sínum
eigin augum, hafði fyrst sannfærst um að hún haldin væri illvígum
tremens eftir alla gleðina, að því er hún hafði sagt henni, en loks
sæst á að hún skynjaði rétt þegar útlenskir gestir í ráðhúsinu hefðu
farið að spyrja hana út í kross þennan, hvað hann ætti að tákna.
Hún hafði svo kallað á hana niður í ráðhús þegar
komið var fram á kristilegan tíma dags fyrir nátthrafna og hún sjálf
vart trúað sínum eigin augum, hvort áreiðanlega ekki væri þetta allt
einn tremmi og gleðin enn í fullum gangi. Hvort Andrík minntist þess
að hafa séð grímu Helenu keisaraynju bregða fyrir á Jörvagleðinni,
nei, hvorki hún né yfirleitt nokkur neinn hafði orðið hennar var. Og
varla mikið mark takandi á húsvörðunum þó að þættust nú hver öðrum
fremur að hafa verið að tjútta við keisaraynjur, líkast sem ekki
hefði átt að vera þverfótandi fyrir stórveldum á gleðinni þeirri
miklu. Nei, allt var það mál og hans Skjaldar leygs hennar ömmu
hennar enn alls óupplýst.
Hafði hún ef til vill verið að verki?
Og fór ekki hjá því að mál þetta kæmi
á allra varir þegar Andríkur hafði kynnt kviðuna í
sunnudagsútsendingunni, morguninn eftir krossmessudag, þá kennandi
kviðuna við sjálfa þá messuna, að vísu á nokkuð tvílráðan hátt, vart
trúandi endurreisn krossins hann sjálfur, kórstjórinn, en fór um
krossmessuna slíkum orðum að glöggir hlustendur gátu vart efast um
að einhver hefðu orðið kraftaverkin; sumir jafnvel svo þenkjandi að
teikn gætu vart táknað annað en krossfestingu sjálfs borgarstjórans,
og þustu beint í ráðhúsið til að missa ekki af skemmtuninni, og fóru
þó bónleiðir til búðar.
Og breytti heldur engu þó sumir kynnu
að hafa ruglað saman Helenu keisaraynju, sem Andríkur hafði lagt
nokkuð út af og fjallað um í útvarpinu, og á hinn bóginn Helenu
hinni fögru, sem skipt hafði sköpum í allt annarri passíu. Allavega
næsta víst að varla neinn húsvarðanna né nokkur á Jörvagleðinni
hefði treyst sér til að bjóða upp í dans fljóðinu því fagra ellegar
í loftfimleika að hoppa með sér liðugt í parís.
Allavega hafa glöggir löggumenn vart
efast um kraftanna miklu verkin, svo skjót viðbrögð þeirra höfðu
orðið, með því að allur lögreglukórinn hafði samstundis verið
kallaður út, og það í engum smáræðis hvelli — og með hvelli. Sjálf
hafði hún orðið vitni að því, hún þá verið á leiðinni heim heiman
frá Andríku, þar sem þær höfðu hlustað saman á messuna, en Andrík
hafði því miður orðið að fara í ráðhúsið til að standa seinni
vaktina sína sem hún átti þessa helgi, og þá vörð um krossinn, því
að nú mátti búast við að fólk streymdi að til að skoða fjalarstúfana
og snerta þá, nú ellegar spyrjast fyrir um borgarstjórann, hvort
ekki ætti að fara að negla. Hún hafði því ekki getað labbað með
henni og lyft sér aðeins upp með henni á þeirra næsta bar, með smá
hádegisstrammarasnabbara, nokkuð sem þær áttu til að gera saman
eftir messuna, ef þannig lá á þeim.
Sem hún hafði verið að koma á
Montparnasse-vellina hafði hún beinlínis komið í flasið á
lögreglukórnum og ekki komist lengra í bili fyrir hersingunni hvar
streymdi út af stöðinni handan við strætóskýlið á völlunum og raðaði
sér upp sem múr margefldur þvert yfir búlluvarðinn, milli skýlisins
og háspennustöðvarinnar þar sem búlluvarðurinn endaði uppi á
völlunum. Og raunar ekki vitað hvaðan á sig stóð veðrið þegar hún
tekur að heyra í Vildarvinanna kórnum handan við hornið á
spennustöðinni ásamt söngjarmi miklu undir. Vissi svo ekki fyrr til
en að kórinn sá kemur siglandi fyrir hornið hástöfum syngjandi
takandi kúrsinn inn á búlluvarðinn en kemur þá beint í flasið á
lögreglukórnum sem þar stóð fastur fyrir og upphóf sinn söng, ekki
síður hástöfum, hvikandi hvergi.
Þeir höfðu tekist þannig á allsnarpt,
kórarnir, og hvorugur undan hinum vikist, fyrr en Vildarvinanna
kórinn á undraverðan hátt sló lögreglukórinn beinlínis út af laginu
með Alouette, gentille Alouette undir hástemmdum merkjum Andríks
kórstjóra, sveiflandi sprota sínum. Riðluðust þá um hríð raðir
lögreglukórsins en vildarvinirnir streymdu með léttum leik inn á
búlluvarðinn. Lentu lögreglumennirnir í þvílíkum foraðs villum og
lagleysum að stjórnandi þeirra sá sér þann kost loks vænstan að fara
út í allt aðra sálma að koma mætti réttri skipan á kór sinn
og kveða Alouettu þessa í kútinn. Biðlaði
hann ákaft tónsprota sínum jafnt til kórs síns sem til
söngvinasægsins mikla er nú dreif að inn á búlluvarðinn í slóð
vildarvinakórsins. Þá einum er kennt skal öðrum bent! hrópaði
kórstjórinn því líkast sem hann hygðist magna upp ungmennafélagsanda
með öllum í einni svipan. Og allir saman nú, fylkjum liði! One, two,
three, four...
I'd like to build
the world a home
And furnish it with
love,
Grow appletrees and
honeybees
And snowwhite
turtle doves.
I'd like to teach
the world to sing
In perfect harmony,
I'd like to hold it
in my arms
And keep it
company...
Sjálf hafði hún átt fótum fjör að launa inn í
strætóskýlið undan söngvinanna mikla sæg sem nú tók einnig að taka
undir með lögreglukórnum, þó að hver aðallega syngi með sínu nefi,
og því frekar sem fleiri streymdu hjá og kórarnir fjarlægðust niður
búlluvarðinn, grimmt kveðandist á gangstéttanna á milli. Er hinir
síðustu fóru hjá og lestina ráku, varð ekki lengur greint af
ruglingslegum söngnum hvort kórfélagið þeir fremur kynnu að
aðhyllast.
I'd like to buy you
a home
Alouette, gentille Alouette
Et
l'dôme
Et
l'homme
In perfect harmony
Alouette, je te plumerai
In my arms
Alouette
Alouette
at our ho-o-o-o-me
Alouette, gentille
Alouette
Je te plumerai
And furnish you
with love...
Svo hafði krossmessuhvellurinn að mestu fjarað út í
eyrum hennar sem hún tók sinn kúrs áleiðis áfram heim spölinn af
völlunum og með viðkomu á sínum næsta bar.
I’d like to buy the world un dôme and keep it
company, hafði hún sönglað yfir barborðið til barstjórans sem nú
einn vokti yfir tómum hádegisbarnum, gestir hans eðlilega allir
slegist í för með vildarvinanna kórnum þá er farið hafði hjá. Og
þeir reyndar og vissulega rekið lestina, kunningjasvipurinn á þeim
jólasveinum hafði ekki leynt sér, þau Grýlubörnin sum hálf slagandi,
jafnvel dettandi um ketti, það hún síðast sá af þeim. Og einhver um
tröppurnar á háspennustöðinni, lendandi í þvílíkum lagvillum að tóku
að syngja sjálfa glúntana því líkast sem eilífðarstúdentar væru á
hæstu háskólatröppum, það síðast hún af þeim heyrði.
Avec kóla? glotti barstjórinn.
Le dôme avec kóla? hváði hún.
In perfect harmony!
Allir guðs englar, munkar og nunnur
hjálpi mér! Avec kóla! Ég bara krossa mig.
Je te plumerai!
Himneskur var hann og kunni hrognamálið sitt úr
þjónaskólanum jafn vel og alla gömlu slagarana, svo gaman hann hafði
af því að bregða á leik. Og áður en þau vissu af höfðu þau tekið
Alouettu, plokkað gentille Alouettu litlu auga fyrir auga, tönn
fyrir tönn, allt frá haus aftur í hala og sporð — fyrst la tête,
hausinn, þá le nez, nefið, og síðan eitt af öðru, les yeux, augun,
le cou, hálsinn, les ailes, vængina, le dos, hrygginn, les pattes,
fæturna, og loks le queue, sjálft lævirkjastélið.
En ef ég bið þig um að koma með mér til Omdúrman þá
máttu ekki hvá, Alouetta litla, gentille Alouette...
Gat verið, til Omdúrman!
Þá, þennan glaða góðviðrisdag er þau höfðu brugðið á
leik með munki á hádegisbarnum in perfect harmony á meðan kórar
allir og börn og jólakattarbörn glímdu einhvers staðar niðrá
búlluvarði eða einhvers staðar þaðan af neðar — þá hafði ekki heldur
blasað við henni að brátt, að ekki mörgum vikum liðnum, hún jafnvel
heimullega þyrfti að fela sig einum eða öðrum á vald, jafnvel á vald
litlu flugunnar úti í nóttinni, þegar lyklarnir hennar gengu ekki
lengur að hennar gamla bæ.
Enn, að minnsta kosti, hafði hún ekki gengist undir
okið vestur á Valhúsahæð. Amma hennar hefði nú líkast til tekið
undir með nunnunni. Að víst væru kvöldin heldur
kaldlynd úti á nesi. Og ekki síður undir með barstjóranum, að miklu
væri þá nær væri að huga að Omdúrman. Og ekki vera að hvá, Alouetta
litla.
Périphérique
Merkileg tilfinning. Vissulega. Að vera ekki lengur í sambúð með
einum eða neinum nema sjálfri sér og lögheimili sínu nýja. Með honum
Skildi sínum gamla og öllum hinum skapnaðinum gamla og nýja sem hún
er nú búin að raða upp í kringum sig, innan síns litla hrings og
nýja, reyndar ferhyrnings. Hún horfir enn út yfir varpann, yfir
hálfan heiminn úr bláturninum sínum og er löngu hætt að hugsa um
hvar skyldi vera næsti bar. Eða því þá að vera að spá í það? Var
þetta ekki í raun og sann eins og næsti bær við himna þó að vísu hún
sæi ekki vegi alveg til allra átta?
Hún blés frá sér reyk og hóstaði, horfandist í augu
við munk, sönglandi:
Alouette, gentille
Alouette
Je te plumerai
And furnish you
with love.
Augu fyrir augu, plokka? spyr munkurinn.
Auga fyrir auga, tönn fyrir tönn, svarar hún og
dreypir á honum brosandi, sönglandi, horfandist í augu við bola
gamla í glugganum og munk þennan sæta, hringsnúandi kúptu glasinu í
lófa sér.
Sól skín á fossa,
segir hún Krossa.
Hvar á að tjalda,
segir hún Skjalda.
Suður við ána,
segir hún Grána.
Turninn hennar litli rís í hlíðarrótum sunnan undir
hæðinni passíuturnsins þar sem þó trúlega ekki væri heimult að eiga
sér náttstað, hvað þá að tjalda, heldur einungis að njóta þaðan að
deginum heimssýningar miklu með vegum alls öllum til allra átta.
Væru gluggar á turninum hennar mót hlíðinni í norðri myndi
skýjakljúfur sá mikli blasa við henni uppi á hæðinni svo fremi að
ekki væri lágskýjað. En hennar hálfi heimur snýr annars út og suður
og einnig nokkuð í landsuður, þar sem sólin gyllir sund og bláan
fjörð og sameinar með töfrum loft og jörð — nú skoppandi sitt
naumasta skeið, nema þá væri skýjað og heimurinn feldi sig í
dagshúminu.
Fyrir neðan var flugvöllurinn í mýrinni þaðan sem
himinfley mikil tókust á loft og fuglarnir innanborðs misstu jafnvel
áttanna — en lentu víst ævinlega aftur, og helst ekki brotlentu,
enda í tryggri umsjón farfuglastjóranna. Fleyin fara í loftið með
talsverðum gný, en það stendur stutt, og nú sem vetur er að ganga í
garð líður langt á milli flugtakanna og einungis fáir ærast; fuglar
flestir sem ekki eru á burt veturlangt hafa hægt um sig fram á næsta
vor þá vertíðin hefst fyrir alvöru enn á ný með miklum gný.
Í útsuðvest blasir háskólinn við hvar ber í öllu
hærri höll sauðfjárráðuneytisins. Fram undan háskólatröppunum
athafna sig gæsir í mýrartjörnum eins og englar í pollaleik. Þær
fljúga fæstar mjög hátt eða langan veg líkt og himinfleyin og
risafákar miklu, og með alls engum gný, mesta lagi garga smá og rétt
bregða sér yfir lægstu turna, hallir og bílabraut til að kúka
kringum tjörnina þá stóru og mjög miklustu að þeirra mati mætti
ætla, og enginn er platpollur líkt og tjarnirnar þeirra, sem eru
einungis eitt af mannanna nývirkjum.
Tjörnin sú mikla er alvöru pollur, að minnsta kosti í
árdaga skapaður af meistarans eigin höndum. Hún sér aðeins grilla í
pollinn þann ofan úr turninum sínum teygi hún úr hálsi og haus út um
gluggann og víkki sjónsviðið til vesturs. Heldur fjær, aðeins utan
sjónsviðsins, við fjarlægari enda tjarnarinnar, eru uppáhalds
hægindi þeirra englabossanna í kringum ráðhús og leikhús í miklu
andaríki, enda hefur þetta löngum mikill andapollur verið, þökk og
heiður sé kríunni í hólmanum þar, hún heldur varginum í skefjum.
Núna þegar krían er farin yfir á hinn pólinn á gæsin til að leita
afdreps þar í hólmanum með öndum og álftum og hvítum mávum, sem gera
sig nokkuð heimakomna að kríunni floginni, en ungar nú orðnir vel
stálpaðir, fleygir og bjarga sér. Uppi á stétt fá börn mikilla
náttúrufræðinga stundum á sunnudögum að tína græna kúkana upp með
kýttisspaða og brjóta þá heima alveg til mergjar. Önnur börn minna
uppfrædd tína upp í sig en varla nema einu sinni á ævi og svo aldrei
meir, prófa þá heldur að gefa þá ungunum og mæðrum þeirra öndunum.
Þær gæsir eru þó til sem fara öllu lengri veg en
aðeins pollanna á milli, það eru alvöru villigæsir sem á ári hverju
vor og haust fljúga yfir hálfa heimsins stóru og einu alvöru tjörn,
líkast sem alvöru englar væru, þó að ekki fljúgi á hinn heimsendann
líkt og krían. Þær eiga til að millilenda hér og taka glúntana með
þessum staðbundnu frænkum sínum og frændum. Einhverjir meistarar
mikillar náttúru í háskólatröppunum plöntuðu þeim blessuðum
hálfvængstífðum skapnaðinum eigin höndum í mýrinni á sinni tíð, sér
til augnayndis og að auka mætti á gróandann í kringum andapoll og
mýrartjarnirnar, nývirkin sem og þeir létu skapa, nú sem þeim í
seinni tíð var allt sauðfjárhald harðbannað og allur slíkur lærður
skóli löngu aflagður. Má og vera að á tröppunum þar sé þulið:
Grágæsa móðir! ljáðu mér vængi, að ég upp til himintungla megi
fljúga, fljúga, fljúga. Þær eru annars flestar flognar þær
langfleygu og alvöru gæsirnar en að vonum millilenda aftur að vori.
Síðustu hóparnir hafa verið að taka sig upp eftir
lokaoddaflugsæfingarnar.
Fuglastjórinn á farfuglaheimilinu hennar er búinn að
standa í brjáluðu ati allt sumarið en allir höfðu þó lent hjá honum
og hafið sig til flugs áfallalaust. Hann er búinn að telja svo marga
fugla þetta sumarið að þegar hann lagði síðast inn skýrslu hjá
farfuglamálaráðinu höfðu þeir ráðsmenn víst vart trúað eigin augum
og vildu að hann teldi allt upp á nýtt!
Hann hélt nú ekki! Nóg væri fyrir þessum fuglum haft
að hann færi ekki að standa í endurtalningu ofan í kaupið! Nú sem
hann hugðist draga andann aðeins léttara með aðeins fáeina fugla
innanborðs og nokkra vetrardvalargesti og lesa í næði Stríð og frið
og Katrínu miklu.
Fuglastjórinn hennar fyrrum hafði þó ekki mikið þurft
að telja til að ruglast í ríminu í sinni skýrslugerð, og þá eins
gott að hann ekki hugðist skrásetja alla heimsbyggðina. Hann sem
hafði þó varla heimild lengur til að telja neinn nema sjálfan sig
einan einn og sér, teldi hann þá sjálfan sig með. Allaveganna, hvar
sem hann annars teldi sjálfan sig til heimilis, hafði hann kosið að
skila inn þeirri útkomu í skýrslu sinni til manntalsráðs að fugl
einn brott floginn skyldi nú færa til heimilis og skrár vestur á
nesi!
Hún hélt nú síður! Að hún léti flytja sig þannig
hreppaflutningi líkast sem hvern annan niðursetning frá fyrri tíð.
Og það þrátt fyrir að sjálf hefði hún strax skilað inn sinni
skýrslu, svo sem lög gerðu ráð fyrir, og skráð sig til heimilis í
turninum sínum, að gerðum óskráðum vetrarleigusamningi við sinn nýja
fuglastjóra. Af þessum sökum höfðu ráð því fengið að fjalla um enn
eina skýrsluna, hvar hún áréttaði hvar hún koffort sín leyst hefði
sér af baki. Eftir japl nokkuð jaml og fuður hafði svo loks verið
úrskurðað að hennar eigin skýrsla og undirritun skyldi gildari
skáldskaparumboði heimsbyggðarskrásetjarans, að enginn skyldi hún
teljast ómagi í þeim hinum hreppnum. Tók henni þá loks að berast
eitt og annað með bréfdúfunum sem um all langa hríð hafði verið sem
bráð í goggi áttavilltra veiðifálka svífandi yfir valhúsum
einhverjum vestur á nesi.
Koffort hennar og kyrnur og allt ömmudót hafði þó
engu að síður ratað á rétt heimilisfang. Hennar fyrrum hafði og af
göfuglyndi sínu boðist til að senda dúfur sínar tvær með, henni til
aðstoðar við allan burðinn upp í turninn; hún mætti ekki ganga fram
af sér og sínu baki, hafði hann tjáð henni fullur af hugulsemi. En
hún afþakkað kurteislega og lét sér sem fyrr nægja að styðjast við
hvolpa sína eina tvo sem fylgt höfðu henni allt frá fæðingu og myndu
trúlega fylgja henni til grafar jafn hollir henni og þeir ætíð höfðu
verið henni við alla flutninga jafnt sem við grímugerð og hvaðeina,
jafnvel við leirburð. Hún hefði samt vel getað þegið aðstoð litla
fjörkálfsins, dóttursonarins, sem hefði nú létt heilmikið undir með
henni með fjörinu einu saman. Það var kálfur með bein í nefinu og
vissi hvað söng. Aldeilis kunni á öfum öllum og ömmum og dúfum
tökin, sá litli svarti Sambó, í sífellu bræðandi tígrisasmjörið sitt
svo fjörefnaríka.
Þarna fljúga gæsir suður og hverfa út yfir völl.
Handan út yfir sjóndeildarhring. En að ofan úr turninum hennar er
líkast að sjá sem heilt leikfangaland fyrir neðan, með hraðbraut,
umferðarvitum, tengibrautum og þverbrautum og bílum fullum af dúkkum
og dáðadrengjum þjótandi. Og með miklum þotugný, fyrir hverjum hún
sjaldnast fær numið neinn glúntasöng úr mýrinni brautinni fyrir
handan. Þökk sé þó töfratöflunum hennar að hún umber vel sönginn
þann þotuliðsins. Heldur ekkert sem bannar henni að taka glúntana
hún sjálf, ekki fremur en eiga smá munk í glasi.
Og hún tók hann út í einum teyg. Svo að niður um háls
sporðrann le cou, les ailes, le dos, les pattes, le queue — og
munkur var allur, le dôme.
Boli bankar enn á dyr
með bandinu langa,
bandinu sínu langa,
langa –
Láttu ekki
griðunginn stanga,
stanga þig,
Manga...
Væri hún í passíuturninum mikla og háa sæi hún
Boulevard périphérique eins og brautin sú mikla legði sig hringinn
allt um kring, gæti þá jafnvel elst og snúist um sinn eigin skugga
að elta strætóhringleiðirnar eða mánann fullan, hringsólandi hring
eftir hring, hún þá eins og naut í flagi. En hún er alveg sátt við
að sjá ekki heiminn alveg allan. Hver ekur þar eins og ljón með aðra
hönd á stýri? Sá kann á bíl og svanna tökin! Er nokkur sem býður
betri kjör, bíl, íbúð, brúðarslör? Varla neinar munkskepnur í
fiskangandi strætó. Svo magnaðan glæsó seið! Hver stígur þar
bensínið í botn á fyrsta gíri? Ætlar hann líka að slá í gegn, slá í
gegn, slá í gegn? Stimpillinn stingur úr auga, í klofinu hestöflin
krauma. Enginn virðist hugsa, held ég gangi heim, held ég gangi
heim. Nema gutti þarna einn sem grettir sig og bara hlær, var líka
nærri orðinn að einni klessu undir bíl í hálkunni í gær. Væri nær að
vara sig! Bílarnir æða hér um brautina hratt og ekki allir sem
stöðva hreint á punktinum. Annars allur bjórinn verður kannski búinn
og pítsan skítköld. Jafnvel kólnuð svanna ástin og slokknaður allur
eldur mans —.
Hvar er arabadrengurinn, er hann aðeins andlit í
stokkum og steinum handan périphérique? Það var vor og sól, fuglar
sungu í kór er hún hitti hann, þau fóru niður að Níl, og þurftu
engan bíl, aðeins úlfalda.
Hana dreymdi oft þennan gutta, sem söng um vatnið úr
vínum og ám og brá upp mundum með töfrandi línum. Á Nílarbökkum þau
gengu og sungu um lífsins gleði, fegurð og ást. Hún fylltist enn þá
framandi tungu og dreymir drenginn sinn fríða. Þá er lífið ljúft í
nálægð hans og hann hefur stækkað því að árin þau líða.
Hann fór og sýndi
mér píramída
og til gjafa
Shahara sand
og augun lýstu í
steinana hvíta
Safír frá Sahara í Aharabíu. Og veit altaltaltalt.
Þúsundfalt. Allt, nótintáta. Allt fram streymir endalaust, ár og
dagar líða. Nú er komið hrímkalt haust, horfin sumars blíða. Gutti
aldrei gegnir þessu, grettir sig og bara hlær, orðinn nærri að einni
klessu undir bíl í gær. Sur la route périphérique. Á hringbrautinni,
veginum allt um kring. Á þjóðveginum périphérique, hvar líf vort
líður skjótt og löndin bruna hjá með turna og hallir. Á milli
hringsins og keilunnar. Flug ég vil þreyta á fjarlæga strönd. Vegur
minn liggur til veralda þinna. Að hinum mikla merkisteini skapaðra
hluta. Við skaut alhimins.
Hættu, Gutti! Hættu nú! Um himingeima ónýtisferð þú
áfram heldur. Hver vegur að heiman er vegurinn heim. Vittu, að fyrir
framan þig er ómælisundur og endaleysa. Þú verður troðinn stígvélum
fuglarans. Og hundar galdramannsins snuðra í þér. Og söngvar stíga,
hvellir hljóma í hundraðþúsundmilljónþættum aragrúa frumskóga, þar
sem risafákar stormskýjanna prjóna, og drukknir nílhestar liggja upp
í loft í klettunum eins og rhodymenia palmata. Að lokum taka þeir
þig upp með kýttisspaða og setja þig beint á sjónminjasafnið. OM!
Herrar mínir og frúr! OM! Og karlarnir hella bikar eftir bikar í
andlit kvenna sinna og drekka vínið af vitum þeirra eins og af
lifandi uppsprettum og andvarpa hina tíbesku bæn eins og fiðlur með
slökknuðum strengjum: om maní padmí húm!
Sjónminjasafnið
Sáluhjálpin er miklu nær en nokkurn getur grunað. Bjallan klingir
— bankar boli á dyr, eða hverjum glymur klukkan? Niðri á dyraþrepum
farfuglaheimilisins mætir hún benediktsmunki einum, sem hún minntist
að hafa verið samferða ekki alls fyrir löngu í leið 50 eða 51, hún
mundi ekki vel hvor leiðin það var, eða hvort það hefði jafnvel
verið skammleiðin, leið 51b. Gat það skipti máli? Gat líka allt eins
hafa verið hringleiðin, númer 61, sem hún átti til að taka ef hún
missti af hinum, þá sjaldan hún annars tók strætó. En þessi
benediktsmunkur hafði engan áhuga á að taka neinn strætó núna heldur
flutti henni frelsandi orð.
Sjónminjasafnið! Sjónminjasafnið! sagði hann og lagði
hönd á höfuð henni, en hún greip í pils hans og elti hann. Og
munkurinn hafði upp hið frelsandi orð við þriðja hvert spor:
Sjónminjasafnið, einn, tveir, þrír. Sjónminjasafnið,
einn tveir, þrír, sjónminjasafnið.
Innan skamms komu þau að ráðhúsinu, og þar var
auðsæilega mikið um dýrðir. Mergðin var svo afskapleg, bæði í húsinu
sjálfu og á strætunum sem að því lágu, að strætisvagnaumferð og
bifreiða hafði stöðvast, jafnvel gæsir komust ekki að til að kúka,
en gamlar konur og börn tróðust undir í þúsundatali án þess nokkur
gæfi því gaum eða hirti um að tína þessa vesalinga saman og koma
þeim undan.
Hvað var á seiði? Sjónminjasafn?
Hún tróðst í gegnum ösina og linnti ekki látum fyrr
en hún hafði séð hvað var til skemmtunar. Það var krossfesting sem
allir voru komnir til að skoða; utan um hana hringsnerist skríllinn.
Hún hékk þar á fjalarstúfunum og hafði auðsjáanlega verið negld upp
í fáti, sennilega án dóms og laga, því að menn höfðu ekki einu sinni
þóst mega vera að því að tæta utan af henni fötin. Hún var klædd
samkvæmt nýjustu tísku eins og ung menntakona, þar eð örbirgðin er
löngu hætt að teljast til dyggða, blússan úr fínofnu, smáröndóttu
silki og gullhnappar í handlíninu, demantur í hálsklútnum, hárið
vendilega skrýft, sokkarnir úr ljósu silki, vendilega pressuð brot í
mjallhvítu dragtpilsinu, en jakkinn er alsettur svitadropum. Hið
bjartleita sviphreina andlit hennar hafði sýnilega ljómað af gáfum
og kvenkostum allt til þessa dags, en var nú sveitt og afmyndað,
augun blóðhlaupin. Hún skildi ekkert í því að hún skyldi ekki gretta
sig framan í þennan skríl sem þyrptist í kringum hana.
Sjónminjasafn. Vel mælt hjá munki. Hafði hitt naglann
á höfuðið.
Hvílíkur lýður! Svo langt sem hún sá út yfir mergðina
kom hún hvergi auga á annað en dólga! Eintóma dólga! Allt mannkynið
ekkert annað en eintómir argvítugir dólgar! Dólgar sem heimta línfé
og línfé og línfé! Dólgar sem vilja klæðast kjól og hvítu, skreyta
sig fjöðrum, safír, gulli, demöntum, sveipa sig skinnum, og heimta
músík, rósir og sælu! — ýmist horaðir dólgar eða feitir dólgar,
óhreinir dólgar eða uppdubbaðir dólgar, þvegnir og stroknir alla
leið inn að sálinni, fallegir dólgar eða ljótir dólgar, heimskir og
gáfaðir, dimmraddaðir eða rómfagrir. Þeir standa hér í einni kös
eins og sardínur og æpa framan í hana, hangandi á krossinum: Ég! Ég!
Mig! Mig!
Og hún tók eftir því að sjálf var hún engin
undantekning: Hún var dólgur, alveg eins og hinir. Og þegar hún leit
niðrá sig kom hún auga á stóran blett á pilsinu sínu, neðan til á
kviðnum. Ætli ekki þar hefði hellst niður á hana un petit dôme í
síðasta næturgildi. Og hún leit upp og var einmitt að því komin að
óska sér hún mætti eignast nýja dragt þegar eldingar tóku að leiftra
og þrumur að drynja, en himinn og jörð að skjálfa. Dagur reiðinnar
var risinn. Sólin myrkvaðist og björgin klofnuðu, en út úr þeim
hlupu dauðar manneskjur á nærbuxunum og vissu ekki sitt rjúkandi
ráð. Og henni þótti musterisfortjaldið rifna ofan frá og niðrúr.
Þúsund englar á alls engum nærbuxum sífellt þokast nær
Það heyrðist skálaglamm um allan salinn, og víninu var skvett í
loft upp í stórum bogum; það féll niður eins og regn. Allt var ein
ringulreið af logandi augum, bylgjandi börmum, löðrandi höndum,
gljáandi vörum, sindrandi vindlingaglóð.
Dreymdi hana gullna drauma? Gullveigar drauma, le
dôme d'or?
Við hliðina á henni situr stúlka. Hún er aðeins á
nærbuxunum eins og allir hinir, blakandi vængjum sínum. Það gera
líka flest hin, blaka þeim eins og blævængjum í reykþrungri
mollunni, glóandi maurildum kertaloga og glóð vindlinga.
Hún er ljóðskáld, kynnir hún sig, stúlkan, með
fjöðurstaf í hendi sem því til staðfestingar.
Af hverju eru allir á nærbuxunum? spyr hún hana.
Ég skil það ekki, svarar stúlkan. Til hvers? Eða erum
við ekki nógu miklir englabassar að við megum láta skína í bossa og
baðmana alla? Englar á nærbuxum! Paradoxa!
Þá áttar hún sig á því að hún ein er klædd, komin í
splunkunýja, mjallhvíta dragt og í sokka úr ljósu silki. Hún er með
klút um háls og finnur þar sem hún þreifar á brjósti sér djásn
greypt í einhvers slags róðuvirki, þetta er demantanisti sér hún
þegar hún gætir betur að. En í handlíninu fram undan jakkanum
stirnir á gullhnappa.
Ósjálfrátt dregur hún að sér skóna, fer hjá sér þegar
hún lítur niðrum sig og sér að þeir eru með hálfgerðu dándisniði.
Mikið hljóta þeir að passa illa hér, allir aðrir eru berfættir.
Ef þér finnst það ekki passa, segir stúlkan og mænir
upp á hana blíðum augum sínum, þá auðvitað fer ég úr mínum.
Stúlkan hefur ekki fyrr sleppt orðinu en að hún er
farin úr nærbuxunum sínum og felur þær undir rasskinnunum á sér sem
hún setur hendurnar líka undir þær og vaggar sér á þeim eins og hún
væri vegasalt, sveiflandi fótunum stólnum undir, gólfinu yfir.
Syngjandi blíðum rómi:
Þú komst í hlaðið á
hvítum hesti,
þú komst með vor í
augum þér.
Ég söng og fagnaði góðum gesti
og gaf þér hjartað í brjósti mér.
Hana langaði mest til að taka undir með ljóðskáldinu
litla. Var það annars hófadynur sem hún heyrði álengdar í öllu
skálaglamminu?
Er þó enginn riddari á hvítum hesti sem kemur þar
aðvífandi með vængjaslætti miklum, hringlandi lyklum í kippu sér við
mjöðm.
Hann er á nærbuxunum, sem allir aðrir, en með
lyklakippuna hnýtta í silkibandi um sig miðjan. Og með höfuðfat, sem
enginn annar, afar tignarlegt með svörtu gljáandi deri og reistan
hvítan koll, líkast sem geislabaugur svifi honum yfir. Hann er
auðsjáanlega eitthvað ósáttur við framferði ljóðastúlkunnar.
Má hún ekki syngja, eða hvaða löggustælar eru þetta?
Mátti hún ekki fara úr nærbuxunum?
Hún dró skóna enn frekar að sér og reyndi að fela
nistið við barm sér undir hálsklútnum, fór svo afskaplega hjá sér að
vera öll svo skreytt innan um þau öll hin á nærbuxunum einum og við
hlið á henni, sessunaut sínum, alls kviknakinni, þessum líka
englakropp. Langaði mest til að tæta utan af sér fötin og fá að
falla í hópinn.
Þegar riddari þessi veitir henni athygli kemur fát á
hann og hann hneigir sig fullur lotningar, herpandi vængina,
missandi flugsins, krossandi sig fálmandi höndum. Hann lítur til
hennar flöktandi spurnaraugum og á alls nakta ljóðastúlkuna og
bregður sér þá líka úr nærbuxunum, sömu fálmandi hreyfingunum,
líkast til sem hann nú þvert ofan í fyrra viðmót sitt fyrirverði sig
fyrir að hafa verið á þessum buxunum en ekki á alls engum.
Hann fetar sig á burt frá þeim, stígandi sporin aftur
á bak og nú með alls engum slætti eða lyklum hringlandi, sem þó enn
hanga honum við mjöðm. Hneigjandi sig líkast sem hirðmaður á leið af
fundi við konung sinn og drottningu, bljúgur leikandi nærbuxunum í
annarri hendi lotningarfullum sveiflum gólfinu yfir en húfu sinni í
hinni, sem hann nú hafði leyst af höfði sér allrar virðingarfyllst.
Fetar sig þannig aftur á bak bugtandi sig og beygjandi gegnum alla
ringulreiðina í salnum allt til dyranna þá loks hann staðnæmist og
réttir úr kroppnum. Dettur þá í dúnalogn í salnum, skálaglammi er
hætt í miðjum klíðum en bylgjandi barmar, löðrandi hendur og
gljáandi varir tjá innilegan fögnuð. Auðsæilega hafði öllum verið
boðaður mikill fögnuður. Afar djúp fagnaðarbylgja fór um allan
salinn, og nærbuxum var hent á loft í stórum bogum; þær féllu niður
eins og regn. Og allt varð ein ringulreið af logandi augum,
sindrandi böðmum, bylgjandi börmum, löðrandi höndum og gljáandi
vörum.
Ætti að rita skálaglamm með einu eða tveimur emmum,
hugsaði hún.
Á sama andartaki lenti skutla á borðinu og mátti engu
muna að felldi um koll blekkollu, en hún náði að grípa um kolluna og
forða þeim frá miklu slysi. Engu að síður skvettist dálítið úr
kollunni af roðagullnu blekinu, eða hvort það var dreyrrautt; fór
aðeins á hendurnar á henni og á mjúkt skinnið sem þær voru með fyrir
framan sig á borðinu.
Henni var beinlínis léttir að því þegar hún sá að
fáeinir dropar höfðu einnig farið á dragtina hennar mjallahvítu.
Fannst það blátt áfram fallegt að sjá dragtpilsið sjúga í sig rauðan
litinn svo að hann breiddi úr sér sem blóð. Fannst hún þá ekki
stinga eins í stúf við öll hin. Hún fletti sundur skutlunni og
ljóðastúlkan las orð fyrir orð það sem þar var ritað jafnóðum sem
hún reit textann í skinnið með dökku bleki úr annarri kollu sínum
fjöðurstaf.
Heyrðist skálaglam
um allan salinn,
víninu var skvett
í loft upp
í stórum bogum;
það féll niður
einsog regn.
Sjálf tók hún hreinan fjöðurstaf og náði sem betur
fór að draga úr rauðum blekdropunum á skinninu áður en það drægi
blekið í sig að vild. Það var lán í óláni að skvettan hafði lent á
skinninu einmitt þar sem upphafsstafirnir skyldu koma. Hún naut þess
að sjá blekið mótast í það fagurt orð undan fjöðurstafnum í hendi
sér að það féll alveg að meginmálinu sem stúlkan reit með sínu dökka
bleki; raunar lýstu upp málið blekmyndirnar, litfagrir sveigirnir,
líkast sem hefðu málið fólgið í sér. Þær voru afar samstilltar og
dreyptu fjöðurstöfum sínum í blekkollurnar og stafirnir léku um
skinnið líkast sem ein holl hönd væri að verki.
Aðeins spurning um næmleg blæbrigði, ekki satt?
hvíslaði stúlkan að henni brosandi.
Hún gleymdi sér alveg. Guðdómlegt. Letrið laukst upp
fyrir henni og leturmyndirnar sem grímur bráðlifandi. Gæti það
kallast leturglam, kliðandi kveðandi grímanna?
Henni varð loks litið upp þegar stúlkan færði
fullreitt skinnið yfir á næsta borð en blakandi vængjum lögðu
englahendur nýtt, mjúkt skinn á borðið.
Þúsund englar á alls engum nærbuxum voru á þönum allt
um kring og ringulreiðin þó fremur líkari skipulegu rhodymenia
kaosati en hreinræktuðu rhodymenia palmata. En söl voru víða á
borðum í einum graut innan um blöðunga allskyns, dansandi glös og
ritföng og tóbaksglóð; söl jafnvel fljótandi upp úr glösum sumum, en
á gólfinu heilmikið moð, sérstaklega í kringum þær sjálfar, veitti
hún athygli núna þegar henni varð litið sér nær. Eðlilega,
einblöðungar, tvíblöðungar og bleðlar allskyns, sem þær studdust
við, skiptu engu máli lengur þegar þær höfðu höndlað ímyndir allar
og fest á skinn. Þá var allt í lagi að kuðla bleðlunum saman og
fleygja frá sér á gólfið, að minnsta kosti ef búið var að fullnýta
þá beggja vegna og ekki hægt að endurnýta þá meir.
Þetta var allt fullkomlega skipulegt kaos, sá hún
þegar hún gætti enn betur að. Raunar fullkomin hringrás, englar á
alls engum nærbuxum sífellt þokandisti nær og nær líkast sem á
færibandi en voru þó alltaf jafn fjær. Eða jafn nær. Gátu virst
silast áfram eins og tíminn eða hratt fljúga eins og stund. Því
þjónaði raunar engum tilgangi að ætla að kasta á þá tölu, hvort
þúsund væru eða fleiri eða langtum færri. Tíminn væri samur og jafn,
og samur og jafn við sig, hversu margar eindir eða allsberar
einingar annars hringsóluðu um þetta parísarhjól, búlluvarð þennan
du temps périphérique.
Par le temps périphérique?
Ganga her at gardi
gvllhyrnþar kýr
oxn alsvartir
iotni at gamni
fiolþ a ec meiþma
fiolþ a ec menia
einnar mer rhoþio
avant þyccir
rhoþymenia
oþs palmata
Enn einn engillinn var kominn að borðinu til þeirra,
undurfríð stúlka, sannferðug fegurðardís. Þau báru sig öll svipað að
með bleðil sinn líkt og fíkjublað fyrir skauti sér, er þau komu að
borðinu til þeirra, og lögðu bleðilinn svo frá sér á borðið,
feimnislegum en afar þakklátum augum, auðsæilega öll afar fegin að
vera laus við nærbuxurnar, það fór ekki á milli mála, einlægt og
efalaust. Þau fengu þá einatt annan blöðung hjá þeim í staðinn, ef
eitthvað lá fyrir sem þurfti að lagfæra, leiðrétta eða semja upp á
nýtt, fengu ella nýjan bleðil á barnum.
Texti þessi sem nú var lagður var fyrir þær var
ritaður fínlegri hendi á vel fullnýttan bleðilinn. Allt um kring
voru ýmsar fyrri útgáfur, útstrikaðar ýmist af þeim eða einhverjum
englinum. Þessi bleðill var búinn að ganga nokkra hringi og ekki
hefði rúmast á honum einni línunni meir.
Stallsystir hennar var þegar byrjuð að færa textann í
letur á skinnið en fegurðardísin blakaði vængjum mjúklega, vaggandi
sér í lendunum, sem hún hélt á barinn, augljóslega stolt yfir því að
vera ekki gerð afturreka með gamla bleðilinn og stolt yfir klappinu
sem hún uppskar í salnum.
Fiolþ-a-ec-men-ia les stúlkan atkvæði fyrir atkvæði
og hefur lagt frá sér fjöðrina, hálf ráðþrota.
Fellur okkur flest í kál, andvarpaði hún. Hvílíkt
súrkál. Must be the road to Paradoxa!
Viltu að við höfum það með nútíma eða með samræmdri
eða alveg með ósamræmdri? spyr hún hana síðan sem hún lítur upp á
hana, mildu brosi sínu, djúpbláum augum. Fjöld, fjölð eða jafnvel
fiolþ? Rhoþio, rhodu eða hafa það róðu? Rhoþy, rhody, ródí, róðí?
Hver skyldi vera rótin? Rót? Eða jafnvel rós! Varla þó road? Og þó,
er það ekki sama og vegurinn, vegvísirinn, vegpresturinn, sjálf
róðan? Eða hvað sýnist þér? Og menia eða menja? Samræmt eða nútíma?
Eða fullkomlega ósamræmt, einfaldlega men, í eignarfalli mena?
Hún skynjaði að stúlkan beið úrskurðar hennar. Það
var erfitt að hugsa skýrt fyrir barsmíðum á næsta borði við hliðina
á. Hvað voru þær að lemja? Þær voru tvær þar að verki, önnur með
gamlan, ryðgaðan hamar á lofti, hin hélt bognum nagla undir
hamrinum. Undarlegar aðfarir. Báðar með aðeins aðra höndina lausa
til verkanna, með hina sífellt að passa upp á bleðlana sína sem þær
héldu þétt að skautum sér. Afar undarlegt aðfarir. Flestir aðrir
aðeins rétt brugðu bleðlunum fyrir sig þegar skotist var á milli
borða eða á barinn. Og þessar tvær voru með brjóstahaldara! Hún
veitti því allt í einu athygli núna. Einar allra í salnum, sýndist
henni. Og ótrúlega loðnar um skrokkinn, en svo mikið málaðar að
slógu öllum öðrum við, svo stórgerðar sem þær voru líka í andliti.
Myndi hún ekki einmitt kalla svonalagað paradoxu, ljóðastúlkan? Þá
áttaði hún sig allt í einu — þær voru að ramma inn skinnið sem þær
skinnskrifturnar höfðu rétt verið að ljúka við að sýsla með saman,
rita og lýsa.
Spurning um aðeins meira en næmleg blæbrigði, ekki
satt? hvíslaði stúlkan að henni brosandi, sönglandi með sjálfri sér
angurværum rómi:
Goodbye Piccadilly! Farewell Leicester Square!
It's a long, long way to Paradoxa.
But my heart's
right there!
Senda það aftur í þau? spurði hún hana síðan, enn
hálf sönglandi blíðum rómi sínum, it's a long way, it's a long way
to go...
Alla leiðina þjóðveginn um kring, allan salinn
ummáls, tímann um kring, par le temps périphérique? Skyldi hún eiga
við það?
Hver var rótin að öllu þessu káli? Þær voru hættar að
lemja, þessar stórgerðu, og aðeins hægðist um í huga hennar. Hvað
skyldi segja? Æ, nú hefði verið gott að eiga gamla barstjórann að,
honum hefði ekki orðið skotaskuld úr að hjálpa henni með þessa
punkta. Long way or short way. To Paradoxa? Skyldi það vera næsti
bær við Omdúrman? Og vegurinn á milli jafnvel tímans stutta slóð?
Vegurinn allur að heiman vegurinn heim. Þverbrautin? Le temps
diamétrique?
Ó, eða Andrík og Andríkur. Hvort ekki hefðu veitt
henni innblástur og andagift, tekið hana og borið með sér á vængjum
ríkis síns. Ó, tunglið, tunglið, taktu mig og berðu mig upp til
skýja, þar situr hún móðir mín og kembir ull nýja.
Þar sitja nunnur,
skafa gulltunnur.
Þar sitja systur,
skafa gullkistur.
Þar sitja sveinar,
skafa gullteina.
Þar sitja freyjur,
skafa gulltreyjur.
Þar sitja mágar,
skafa gulltágar.
Þar sitja prestar,
skafa gullfestar.
Þar sitja afar,
skafa gullnafar.
Þar situr hann
faðir minn
og skefur
gullhattinn sinn.
Amma, amma! Æ, ég vildi að þú værir hjá mér. Eða
benediktsmunkurinn! Ó, hvað var orðið af honum? Aldeilis ekki hefði
honum heldur vafist tunga um tönn. Einn, tveir, þrír! Rósfingrakál!
Og málið afgreitt.
En var á það hættandi. Innblástur á eigin ábyrgð? Var
rótin rós? Ekki rót? Einn, tveir, þrír, þá rótarkál? Eða særótarkál?
En þá þetta palmatan? Þá særótarpálmi, rauðrótarpálmi? Menia? Gott
og vel, þá særauðrótarpálmlingur? Sær hvað? Nei. Kálsteypa.
Rósfingruð kálsteypa! Sæminjasafn!
Æ, hve hefði verið gott að eiga hann að. Hvað skyldi
hafa orðið af munki blessuðum? Einnar mér róðu ávant þykir, óðs
rósfingramáls.
Óðs hvers? hljómaði í eyrum hennar.
Einstaklingsbundið eða hafa það ópersónulegt með lágum?
Hafði hún hugsað upphátt? Hugsað upphátt allan
tímann? Réttsælis ummáls eða rangsælis allt um kring? Eða þvert á
hann, skammleiðina diamétrique?
Alveg ópersónulegt, svaraði hún stúlkunni sem horfði
á hana með spurnarsvip. Ekki taka það til þín. Fyrirgefðu, mátt það
annars vel. Ráddu þessu bara sjálf.
Gullinsniðinu líka? spurði stúlkan. Ráða því sjálf!
Innblástur á eigin ábyrgð! Jafnvel skammleiðina sjónhverfa! Að allt
sé jafnvel tunglið? Rínargullið! Osturinn! Óðinsauga blinda! Sé að
því er varpað á loft en ekki í fljótið. Sé tunglið speglast í
fljótinu eins og ofurlítil dugga og held að gullið sé fólgið þar.
Hlutfallslega nærtækasta skýringin, skilurðu. Sé tunglið grámattað,
líkast gráðosti á himni, en held það séu einungis áhrif frá tímanum
og vatninu. Að vatnið í fljótinu liti gullið, skilurðu, þann tíma
sem fljótsleygur sindrar frá sér frá botni og upp. Sé blint
grámattað augað sindra nætur allar, hitt augað ægibjarta daga alla.
Paradoxa nihili!
Með háum eða lágum? Réttsælis ummáls eða rangsælis
allt um kring? Ostinn um kring? Kannski éta hann allan? Rínargullið
eins og það legði sig? Hún hafði ekki hugmynd um það. Eða þvert á
augað, diamétrique? Eða hvert skyldi vera hlutfallið þar á milli?
Vantaði ekkert nema brennivín til að hræra út steypuna með. Guð! Nú
eða þá rínarvín. Ó, eða munk! Gullveig! Og helst eitthvað að reykja.
Sjónhverft, auðvitað. Æ, must be the eye of Paradoxa. Eða var
tunglið bókstaflega búið að taka hana? Allt hringsnerist fyrir
augunum á henni, eins og í mararþoku. Kertalog í kófinu, logandi
augu, vindlingaglóð. Glóandi maurildi. Veggirnir, tjaldaðir öllum
þessum skinnum, sneru þeir upp eða sneru þeir niður? Eða voru þeir á
röngunni? Eða lásu þær líka hugsanir hennar, þessar stórgerðu,
ofurmáluðu? Einmitt á þessu andartaki var önnur þeirra að umsnúa
skinninu sem þær höfðu lokið síðast við svo að ekki var nokkur leið
að lesa á það. Vínið sem hún hafði lagt svo mikla áherslu á að lýsa
með litfögrum sveigum virtist núna falla í stórum bogum að ofan — og
upp! Var vissulega allt á sömu bókina lært. Til hvers að vera að
ramma inn ef öllu skyldi síðan umsnúa, jafnvel að rífa úr römmunum
og fóðra loftið í salnum með skinnpjötlunum! Eins og önnur þeirra
átti til að gera. Á milli þess sem þær voru að leika sér að þessum
lúna hamri eða að gamna hvor annarri, tælandi hvor aðra í prísund
upp í horn blautum kossum, flörtandi bleðlum sínum og skinnpjötlum
eins og keisaraynjur flaggandi böðmum í lostafullum leik. Eins og
marglyttur belgjandi hveljum sínum. Marglyttur svamlandi í
kálbögglum og moði, bleðlum, pjötlum, marglyttum og aftur
marglyttum, marbendlum. Svamlandi í moði, svamlandi. Hveljum
belgjandi í þanghafi, lifandi, hrærandist saman í einni bendu, í
einum graut með marbendlum, í einum hrærigrautarglaum grónum
bylgjandi maurildum glóandi. Og þarna brá fegurðardísinni enn fyrir,
baðandi hveljum öllum frá sér, marbendlum og maurildum, eins og
selur syndandi.
Sædýrasafn! Var það ekki orðið yfir það?
Ertu þá hætt við að hafa það sæminjasafn? spurði
dísin hin, ljóðadísin. Væri það ekki kliðmýkra?
Aðeins að dísin sú hefði setið í fangi hennar eins og
hafmey þá hefði hún verið ímynd hins fullkomna ritara, þar sem hún
sat og punktaði hjá sér á bleðil í fangi sér. Hún sjálf þá verið
eins og virðulegur forstjóri!
Hvað var annars orðið af skinninu? Ó, hún hafði alveg
gleymt sér, átti eftir að lýsa það!
Það er rétt, það er kliðmýkra. Sæminjasafn. En hvað
er orðið af skinninu? Ég gleymdi mér alveg, ég átti eftir að lýsa
það.
Hafðu engar áhyggjur, svaraði ljóðastúlkan sinni
kliðmjúku röddu. Dísin fór með það til að sýna það. Við höfum nógan
tíma til að ganga frá því á eftir. Erum uppiskroppa með skinn í
bili, en ég held að það sé verið að garfa ný.
Salurinn endurómaði af dynjandi lófaklappi, blístri
og borðslætti. Og enn kom dísin svamlandi, baðandi hveljum og ynjum
öllum frá sér, marbendlum og maurildum. Hún lagði skinnið frá sér á
borðið og beið afar stolt, hróðug, svellandi böðmum; skyldi hún
sækja sér bleðil á barinn eða?
Barmur hennar hófst og hneig, engum venjulegum
hveljum líkur, en ljóðadísin strauk skinn hennar fingurgómunum ofur
létt yfir og róandi. Brá svo bleðlinum með punktunum á loft og
renndi lauslega yfir þá, rétt tæpandi á orðum, fyrir sessunaut sinn.
Hún hafði auðheyrilega náð flestu niður, allt frá veginum til
Paradoxa, alveg diamétrique, allt til kálsins og alls hins
rósfingraða máls, og alls flörtsins keisaraynjanna, alveg
périphérique. Með moði og marglyttum og marbendlum öllum belgjandist
beljandi í þanghafi. Og móðirin að kemba ull, faðirinn að skafa
gullhattinn sinn.
OK? Lagi að senda það, par le temps périphérique? Eða
amma þín hvað? Frekar senda það diamétrique? Viltu þá ekki að við
breytum ull í rósfingrað gull?
Þær biðu svaranna, ljóðadísin, sannarlega hafmey
líkust hvar hún hýr og rjóð hringaði sig í notalegri stellingu á
stól sínum með fæturna dregna inn undir sig með bleðilinn á lofti,
og fegurðardísin, eins og undurfögur veðhlaupahryssa bíðandi
boðanna, gljástrokinn kroppur hennar tindrandi af ástríðufullri
ákefð.
OK, eins og þið viljið. Eða hvað gat hún annað sagt?
OM! hvíslaði dísin ómi engilbjörtum og beið ekki
frekar boðanna, og þaut þó ei af stað eins og veðhlaupahryssa heldur
reisti makkann kynþokkafull svo að gullslegið hár hennar bylgjaðist
um vængi, herðar og háls; og inn á hringbrautina hélt hún með bleðil
tæpast við skaut, líkast sem Saint Laurent & Klein & Armani henni
þrímenntu að baki, á baki eða kjöltunni í, eins og kúrekar allir
væru sveitandi reiknandi pí.
OM! hvíslaði hún enn engilbjörtum ómi. Herrar mínir
og frúr! OM!
Og herrar allir, dömur og frúr helltu bikar eftir
bikar í andlit hvers annars og drukku vínið af vitum hvers annars
eins og af lifandi uppsprettum, andvarpandi hina tíbesku bæn eins og
fiðlur með slökknuðum strengjum: om maní padmí húm.
Le temps, vite!
Ganga hér at garði
gullhyrnðar kýr,
öxn alsvartir
jötni at gamni;
fjölð á ek meiðma,
fjöld á ek mena,
einnar mér róðu
ávant þykir,
óðs rósfingra.
Fyrirsögnin breiddi úr sér yfir hálft skinnið í
litfögrum sveigum og var þó enn pláss fyrir neðan rósfingramálið að
þær mættu ljúka síðunni þegar framhaldið lægi ljóst fyrir.
Ljóðastúlkunni þótti greinilega mikið til um hve vel henni fórst úr
hendi að lýsa skinnið.
Ó, ég vildi að ég væri líka svona góð í að lýsa,
hvíslaði hún. En ég er bara ljóðskáld.
Því segirðu bara? Ég hef sjaldan lesið jafn fagran
óð.
Ég er bara apparat.
Apparat! Því segirðu það?
Tæki og tól í höndum þínum.
Vitleysa! Hvernig dettur þér það í hug?
Hún fór að hágráta, ljóðadísin.
Enn ómaði OM um salinn og þær máttu þakka fyrir
hverja víngusuna að ekki gengi yfir þær. Öllu verst þó þegar
gusurnar lentu á sjálfu skinninu og leystu upp rjómagulan litinn sem
hún hafði valið fyrirsögninni, Le temps, vite! Jafnvel fögur,
tindrandi tár ljóðadísinnar voru smámunir hjá hinum djúpum lækjunum
öllum.
Eða væri það ekki OK? Vite — hratt, örskot, hugsaði
hún og strauk stúlkunni hughreystandi um vangann. Æ, hvað eins og
liturinn skipti máli. Eða mundi hún ekki rétt, þýddi ekki vite það?
Vite, vita, vitae! hvíslaði stúlkan milli
ekkasoganna. Það er allt. Lífið, vínið. Kemur og fer. Örskot.
Strengur slaknar. Sár í síðu. Deleríum. Dauð. Tremmi. Pasta.
Timbúktú. Í öllum litum. Basta.
Einhvers staðar taka bjöllur að óma, lágum ymi en
þungum stígandi. OM! Om maní padmí húm. Í grenjandi hlátri og
grátandi söng blunda leyndardómar rósfingramálsins. Og
englakropparnir hallast hver yfir annan eins og rhodymenia óðs
palmata í flúðum milli klappa og hleina á ólmri sjávarströnd. Ó,
fögnuðurinn í rósfingruðu kálinu! Uns allt tekur að hljóðna; svallið
er í algleymingi; hér og hvar heyrast söl rifin, móðir englar mása,
en keisaraynjurnar stökkva víni og ilmvötnum yfir vængjaða kroppana,
sem vefja sig líkastir marbendlum og hafgúum hver um annan eins og
þangið í hafinu; fara á fjörur hvert við annað út um gólf og upp um
bekki, en ynjurnar leggja söl eins og steina í götu tímans, dreifa
rósfingruðu kálinu sur la route de temps, slítandi leðurreimahöldin
af brjóstum hvor á annarri, baulandi eins og beiðandi sækýr í
þessari yndislegu englaparadís.
Ljóðastúlkan hafði hert upp hugann og var hætt að
gráta. Bjöllurnar glumdu voldugum ómi einhvers staðar langt ofar
höfðum þeirra. En hvar? Klukkan er tólf á miðnætti, sér hún þegar
henni verður litið á barklukkuna. Í sömu andrá kallar lyklavörðurinn
í dyrunum:
Le temps, vite! Glas!
En englarnir svara með syfjuðu gali:
Engan höfum vér náttverð haft og engan munum vér hafa
fyrr en að Freyju.
Le temps, vite! Glas! Glas! kallar hann enn,
lyklapésinn, og lætur galið sem vind um eyru þjóta, en lætur hringla
í lyklunum til áherslu undir með ómi klukknanna.
Englarnir liggja í rennvotum tætlum út um allt eða
hanga eins og neyðarveifur á borðfótum sem vita upp. Þá kveður við
úr barka lykla- og tímavarðar í þriðja og síðasta sinn:
Le temps, vite! Hratt flýgur stund! Kominn er tími
náttsöngs. Om maní dimmu húm!
Englarnir standa á fætur dræmt og syfjulega, og taka
að tyggja rennvot, rósfingruð sölin, muldrandi: Sésésé þökk sé! Þökk
hraða hrings! Þökk gangverki tímans! Þökk gullinsniði tímans!
Concreta creditum curriculum! OM!
Klukkan er þrjár mínútur gengin í eitt.
Herrar mínir, dömur og frúr, tilkynnir lyklapési.
Látum oss heiðra minningu spámannsins! Og hann opnar útidyrnar og
blár næturhiminn stígur inn; frá stjörnunum andar ferskum svala um
allan salinn. En barþernan gengur um með dýrshorn mikið og gefur
öllum af að drekka, að lokum þeim í skinnskrifaradeildinni. Á samri
stundu taka hörpur að óma og skærir lúðrar gjalla, og þó að vefðust
ýmsum sölin enn um tungu og tönn var sem allir englar alheims væru
samankomnir er öll taka að kveða í einum kór undir þungum ymi
klukknanna:
Mjög erum tregt
tungu at hræra
eða loftvægi
ljóðpundara;
era nú vænlegt
um rósar fingr
né hógdrægt
úr hugar fylgsni.
Henni leið sem hún væri vélt. Dýrshornið lá við fætur
henni, með skarði í börmum. Það var þá mjólk! Guð, og hún sem hafði
þráð það væri munkur, un dôme! Hún var með eitthvað uppí sér svo
hart undir tönn að varla gæti hún kyngt því, og tungan vafðist svo
um það að hún gat varla kveðið sönginn fyrir því heldur. Hún tók það
út úr sér sem hún hafði bitið og sá þá að það var brot af barmi
dýrshornsins, það féll alveg að skarðinu þá er stúlkan tók hornið
upp og rétti henni.
Skjaldar leygur! Allur, og meira að segja með
gullhettunni á!
Om amen! hvíslaði ljóðadísin án þess að blikna og
leit hlýjum, bláum augum sínum upp til hennar, sem hún teygði úr sér
þvert yfir stólinn og lagði höfuð sitt í kjöltu henni sem ambátt
væri. Það stirndi á mjúkt skinn hennar, brjóst hennar nú löðrandi í
mjólk en varla lengur neinum tárum, og kviðurinn allur og niður um
skaut; en allt hafði úr horninu yfir dísina hellst þá hún hafði
bitið úr horninu.
Dísin strauk hornið fingurgómunum ofur létt yfir. Tók
þá hönd hennar ofur blítt í hönd sína og mælti:
Láttu þér af höndum hringa rauða, ef þú öðlast vilt
ástir mínar.
Hringa? Hringa rauða? Víst voru fingur hennar
dreyrrauðir af blekinu þá er skutlan hafði næstum fellt um koll
blekkolluna. En hringar?
Dísin hélt hönd hennar enn í sinni og togaði í fingur
henni svo að hana verkjaði í kjúkur og bein. En englakórinn hélt
áfram sínu striki syngjandi náttbænirnar, bæn kveðandi eftir bæn.
Því at ætt mín
á enda stendr,
sem hreggbarðir
hlynir marka;
era karskr maðr,
sá er köggla ber
frænda hrörs
af fletjum niðr.
Var henni kerskni í hug eða alvara að ætla að slíta
af henni kjúkur og bein, kögglana alla fyrir hringa?
Ástir mínar, ástir mínar, alla hylli! söng enn dísin
blíðróma sem sírena og sleppti hvergi fingrum, en undir ómuðu
voldugar bænir kórsins, ymur klukknanna, leikur harpanna,
lúðraþyturinn.
Koma þá keisaraynjurnar aðvífandi, karlynjum þó öllu
líkari en mjög engilbornum dísum, sem þær nú reitt höfðu skýlur og
bleðla alls með öllu hvor utan af annarri. Og leggja henni
hamarsræksnið í skaut. Sésésé þökk sé! hvísla þær ynjurnar
lotningarfullum rómi.
Hvað bar til? Átti að fingurbrjóta hana? Hverjum
glumdu klukkur þessar allar og bænasöngur? Hún ætlaði að slíta sig
lausa úr faðmi stúlkunnar en fann þá að hún gat sig hvergi hreyft.
Hún var í hjólastól! Eins og hvert annað fatlafól. Því hafði hún
ekki veitt athygli fyrr, svo bundinn sem hugur hennar hafði verið
við allt það er fyrir augu bar og hlustir námu, og þá ekki síst hvað
fingur námu er þær föndruðu við skinnið. Og nú fingur hennar voru
bundnir fingrum stúlkunnar líkt og líkami hennar stólnum.
Tár féllu henni úr hvörmum, ofan vanga og drupu niður
á dragtina hennar sem varla var sjón að sjá, öll ötuð þangslími og
miði alls kyns og allaveganna litu bleki, þó sérstaklega því
blóðrauða eftir skutluna. Og drupu niður á rjóða vanga stúlkunnar í
kjöltu hennar hvar hamarinn einnig lá, tárin líkust roðagullinni
dögg tindrandi á skinni hennar. Hálsklúturinn var allur aflagaður og
þarna stirndi á djásnið í róðuvirkinu sem eitt eilífðar smáblóm sem
enn eitt tár féll á það.
Enn er sáluhjálpin miklu nær en nokkurn getur grunað.
Enn mætir hún augum benediktsmunksins er birtist henni sem frelsandi
engill, enn flytjandi henni frelsandi orð.
Upp, upp, mín sál! Upp, upp, mín sál! sagði munkurinn
og lagði hönd á höfuð henni og ók henni af stað í stólnum en
ljóðastúlkan og karlynjurnar vikust undan, sem og hver einasti
söngenglanna í salnum og fegurðardísin; það var sem haf klofnaði en
sjóirnir stæðu sem brimskaflar þeim til beggja handa, brimgný þungum
syngjandi kveðandi undir með bjöllunum glymjandi:
Mjög hefr Rán
ryskt um mig,
er eg ofsnauðr
að ástvinum;
sleit mar bönd
minnar ættar,
snaran þátt
af sjálfum mér.
En munkurinn hafði upp hið frelsandi orð við þriðja
hvert spor:
Upp, upp, mín sál, einn, tveir, þrír. Upp, upp, mín
sál, einn, tveir, þrír. Upp, upp, mín sál.
Þau staðnæmdust við lyftu á bak við barinn en að baki
þeim bræddu sjóirnir sig saman beljandi sem syngi kór andvígur
sjálfum Ægi og mani. En lyftan lét á sér standa, fyrir ofan dyrnar
gaf ljós stöðugt til kynna að hún væri kyrr á efstu hæð.
Við höfum misst af henni, sagði munkur tví- og
þrístígandi snúandist í hringi með hana í stólnum, enn hafandi upp
hið frelsandi orð, einn, tveir, þrír, upp, upp. Að lokum lét hann
sig missi lyftunnar engu varða heldur setti allan bænarmátt sinn í
orðið:
Upp, upp, mín sál
og allt mitt geð,
upp mitt hjarta og
hamar með,
hugur og tunga
hjálpi til.
Herrans pínu ég
minnast vil.
Og bætti enn við eldheitum bænarrómi: Einn, tveir,
þrír, upp, upp gakk! Og hún tók hamarinn upp og gekk! Upp hvern
stigann á fætur öðrum, upp, upp, einn, tveir, þrír, upp; upp, einn,
tveir, þrír, alla leiðina upp. En að neðan ómuðu enn náttbænir:
Mjög er torfyndr,
sá er trúa knegum
of alþjóð
elgjar gálga,
því at niflgóðr
niðja steypir
bróður hrör
við baugum selr
Fyrsti heimur?
Annar heimur?
Þriðji heimur?
Fjórði heimur?
Fimmti heimur?
Sjötti heimur?
Í allt öðrum heimi, heima í millum eða heimum alls neðar?
Sjöundi og efsti heimur?
Heimsendir?
Endir?
prenta skjal
Rómanza:
heim á kvist
|