Þriðji
heimur?
Eftir upprisuna
Saga þessi, sem varla má
kalla að sé harla langt leidd — þessir punktar um passíu pars á
miðjum aldri og kynni þess frá einu vori til þarnæsta hausts, líkast
til fram á vetur — var þetta ekki eiginlega og enn nánast eins og
óskrifað blað er við skildum síðast við parið? Víst hefur punktum og
kommum fjölgað all nokkuð í passíunni, en mörgu líka skolað dálítið
til. Og hvað hafa punktar og hvað kommur að segja ef fremur fátt er
á milli þeirra?
En er það í
rauninni svo?
Í minningu um
síðustu kvöldmáltíðina, krossfestingu og upprisu Krists fá þau
næstum því heilt vikufrí. Alveg eins og þorskarnir.
Og víst er
talsvert á milli þeirra. Það finna þau betur nú þegar ekkert gagg
eða gjamm er þeim til ama eða sniglandist færibönd.
Hún er búin að
vera slæm í bakinu á köflum. Núna er vissulega ekki eins kulda fyrir
að fara eða bleytu og sagga í verkuninni og áður var og allt
bónusbogrið minna. En það er líka erfitt, eins og í pottinn er búið
af vélfræðingunum, að standa liðlangan daginn í sömu sporunum og
horfa á þorskana líða tilbreytingarlaust hjá, einn af öðrum og allt
upp í þúsund og jafnvel mörgþúsund. Og allir eins á svipinn. Og ekki
einu sinni hægt að fá sér að reykja. Stundum svimar hana af þessu
eilíflega starandi augnaráði, og þegar hún stígur inn fyrir
þröskuldinn heima veit hún oft varla í þennan heim né hinn.
Og hann búinn að
vera að ærast af öllu þvaðrinu í kringum sig, og allt stússið
kringum þorskhausana uppi, uppi í efri hæðum, oft alveg að gera út
af við hann. Þegar hann hefur átt símavaktina langar hann oft mest
að hringja í ráðherrann og segja honum að éta skít. Því þá ekki?
Ekki yrði aftur snúið og hann fengi af sparkinu þá brýningu og
eggjan, sem hann fann að sig skorti, til að finna sér alminnilegt
starf. Og á þriggja mánaða biðlaunum, lágmark takk, hann þekkti
lögin nógu vel til að vita það að þessir þorskhausar kæmust ekki hjá
því.
Svo að þau njóta þess að
vera saman yfir hátíðina, njóta hvíldarinnar út í ystu æsar, líkt og
varla hafi skugga borið á í samlífi þeirra. Þetta hafa heldur varla
verið neinir skuggar sem orð væri á gerandi. Samt hefur henni
fundist oft á tíðum hann ekkert vera of sáttur við hlutskipti sitt.
Hún skilur það vel hvað varðar vinnulaunin, það á jafnt við um þau
bæði, og hann raunar með öllu lakari laun en hún, hafandi heldur
varla nein tök á að bæta sér þau upp með yfirvinnu, nema þá helst
stöku sinnum að hann var fenginn til að aðstoða í móttökum í
ráðuneytinu og í þingveislum. En var þá ekki því frekari ástæða til
að efla með sér lífsfjör og kæti þar fyrir utan? Gat verið að honum
fyndist hún uppfylla svo illa væntingar hans, vonir og drauma? Hann
snerti hana æ sjaldnar að fyrrabragði. Lá iðulega fyrir eins og
staur, líkast sem hann langaði varla til neins nema að berja skjáinn
augum, ellegar berja lóminn; og aðhafðist þá helst ekkert nema að
hún örvaði hann að fyrrabragði. Og dugði ekki alltaf til, hann væri
svo þreyttur. Nema og ellegar það væru kannski fréttirnar í
sjónvarpinu — sem hann mátti helst ekki missa af og átti oft til að
leggja út af á býsna harm- og ef til vill full andrænan máta — að
þær yllu honum hreinni og beinni heimshryggð? Þess voru víst dæmi.
Engu að síður, þau njóta
þess að vera saman yfir hátíð upprisunnar og njóta og saman
eilítillar birtu í brjóstum og hún fer ekki mikið, nei, ekki svo
ýkja mjög, yfir strikið, og æ bjartari vornæturnar hjúfra þau sig
saman svöl og hrein, hann jafnvel á stundum svalari en ólmasti foli.
Aldrei þyrfti hann að óttast að hún færi með kíló af hassi út í
náttúruna að fíla grasið þar sem það grær. Hún var löngu vaxin upp
úr því, hafði lítillega reynt það á yngri árum en aldrei fílað það.
Þúsund þorskar á færibandinu
ei þokast nær
Þúsund þorskhausar bíða afgreiðslu í
móttöku ráðuneytisins, slíkt og hið sama brátt mörg þúsund í gömlu
verkuninni. Upprisan er að baki og allir þeir kyrru heimsins
morgnar. Hjól atvinnulífsins mjakast af stað og færibönd taka að
snúast. Gaggið og gjammið getur orðið yfirþyrmandi eftir svona gott
frí. Hann situr sveittur við að senda hausana sína út og suður, þó á
stundum kysi hann allt eins að sjá á eftir þeim norður og niður,
eftir leifturhröðum færiböndum völundarhúss símans. Eða stekkur
móður af einni hæðinni upp á aðra eftir aðra, klyfjaður
póstburðarpokunum, og svo aftur niður. Og má bljúgur hlýða á
kellingarnar kjafta sig í hel.
Hún fær einum frídegi meir,
einslags aukadag í bónus. Gamli hefur víst alltaf haft það þannig.
Gætu auðvitað verið að umsalta, en það má karluglan eiga að hann
unnir þeim vel smá aukahvíldar þennan annars mesta streðtíma ársins.
Sjómennirnir verða líka að fá dag til að fiska áður en hjólin geta
virkilega farið að snúast.
Aldrei er hráslaginn meiri
en eftir hátíðir frelsarans, finnst henni. Að stíga inn fæti í
hljóðan salinn mót köldum gustinum minnir hana bókstaflega á
grafhvelfingu. Í móttökunni bíða tíu kör, eða um það bil fimm tonn,
það eru um það bil þúsund þorskar sýnist henni eftir stærðinni að
dæma, hann er frekar smár. Allur steindauður, auðvitað, en allur
lifandi blóðgaður, þó nú væri, varla næturgamalt.
Myndi hún sjálf
fá að bera beinin í þessum stað eða öðrum ámóta, er hún að hugsa þar
sem þau eru að galla sig í stakkageymslunni og ljúka við að reykja.
Núna var bannað að reykja í salnum og í kaffistofunni, af því að
ungimann var hættur að reykja, og fylgdi hann banninu svo strangt
eftir að sjálfur pabbi gamli komst ekki upp með neinn moðreyk. Gamli
hafði þó komið því til leiðar að það mætti reykja þarna í
stakkageymslunni, hann ætti þó að heita eigandinn enn þá, seiseiú
ojú og hananú —.
Hún er frekar
sein fyrir og félagar hennar eru öll á undan henni fram. Ómstríðar
vélarnar taka að syngja og færiböndin sniglast af stað, heyrir hún
og finnur um leið til svo undarlegs, seiðandi fiðrings í
mjóhryggnum. Og sem hún er nær albúin, og búin að drepa í
sígarettunni, og er að hnykkja sér í stígvélin, er þá ekki sem
logastrengur fari um hana alla, frá hrygg og niður í annan fótinn,
niður í mjöðm, hné og ökla og allt fram í tær, og henni veitist
örðugt að rétta úr bakinu. Samt stjáklar hún fram, eins og kjagandi
önd, öll í keng, og það fyrsta sem hún mætir er stingandi augnaráð
ofan úr stiganum sem liggur upp í verkstjórakompuna. Allir eru
komnir í stæðin sín og fyrstu gapandi þorskarnir upp á band, en
ungimann gamlason stendur þarna í tröppunum, og er líkast því sem
augun ætli út úr höfðinu á honum.
Heyrðu mig góða!
hrópar til hennar gegnum vélarniðinn. Ef þú ætlar að fara að vera
með einhvern trúðsleik núna þá geturðu átt þig forever!
Hve oft hún
hafði ekki fundið til með ungamann. Hve sárt var ekki til þess að
vita að svo stæðilegur, ungur og myndarlegur maður gæti ekki látið
eftir sér að telja upp að tíu. Og þá kannski að nota smá af tímanum
á meðan til að hugsa og tjá sig síðan af ofurlítilli skynsemi. Og
því ekki af ofurlitlu skopskyni líka, eða væri til of mikils mælst?
Ekki einasta stökkva sýknt og heilagt upp á nef sér. Kynni hann það
og hún væri snöggtum yngri þá væri hún jafnvel dauðskotin í honum,
það er hún viss um.
Innst inni
finnur hún til óumræðilegrar sælu. Líður líkast því hún sé frelsuð,
bænheyrð — líkt og upprisin! Vonar heitt og innilega að þetta sé
eitthvað nógu alvarlegt að hún þurfi aldrei að stíga fæti þarna inn
framar né í annan stað ámóta. Megi bara eiga sig sjálf forever! Þess
vegna krossfesta sig, ef henni sýndist svo. Og hún getur ekki að sér
gert að brosa, sem hún kastar sér á bakið upp á borð, öll
engjandist, því að upp í hugann kemur svo skemmtileg hugmynd að
grímu. Sér sjálfa sig í anda, þarna uppi á borðinu, eins og flattan,
krossfestan þorsk og veit ekki hvort hún á að gráta af sársauka eða
hlátri. Hver fjárinn er þetta annars, er hún hryggbrotin? Eða
vinstri fótleggurinn, hver skrambinn er hlaupinn í hann? Engu líkara
en að íkorni endasentist upp og niður hann eins og þetta væri
eitthvert tré í skógi! Hún er svo viðþolslaus í fætinum að hún
hugleiðir hvort að þurfi að taka hann af. Gætu þetta verið
reykingarnar? Háræðaþrengingar? Má ekki til þess hugsa að stíga í
hann, hvað þá að rétta úr bakinu —.
Útundan sér
gegnum móðu táranna, líkast og í skrípamynd, sér hún félaga sína,
með heyrnartólin sín og hárgrisjurnar strútandi út í loftið,
blaðskellandi út að eyrum, eins og marsbúar að skemmta sér á
raunverulegum trúðsleik eða í alvöru bíó, öll skiljandi sama
misskilningi og ungimann. Salurinn myndi óma af hlátri ef ekki væri
vélarniðurinn, nema af hlátri hans sem augljóslega minnst er skemmt
og er nú kominn niður stigann og alveg að henni og æpir:
Ert rekin!
Forever!
Heilög andagift?
Almenna listvinafélagið
hefur fengið inni í ráðhúsi borgarinnar með sýningu, sem félagarnir
hafa kosið að nefna Vor heilaga andagift? Hugmyndin kom til,
reyndar fyrst án spurningarmerkisins, af því að svo vildi til að
opnunina bar upp á hvítasunnuna, eða svo til, upp á laugardaginn.
Því þá ekki það? Urðu ekki verkin þeirra til einmitt af því að
andinn kom yfir þau? Eftir dálitlar umræður þar sem smám saman
rifjaðist upp fyrir þeim flestum hvað átti að hafa gerst þennan
sunnudag fyrir nærfellt tvöþúsund árum var á þetta að lokum fallist.
Sum höfðu að vísu viljað sleppa hinum heilagri hluta og kalla
sýninguna einungis Vor andagift, en það var fellt með þeirri
miðlunartillögu að hnýta spurningarmerki aftan við og sýningarheitið
þannig samþykkt samhljóða — Vor heilaga andagift?
Hún er á meðal
þessara leikmanna, sem flest svo kjósa að kalla sig af hógværð
sinni, þessir vinir listarinnar sem hafa komist að samkomulagi um að
fullyrða ekki neitt um andagift sína. Vér einungis spyrjum, ykkar er
að svara, er útskýrt fyrir sýningargestum við opnunina. Njótið vel!
Og einnig veitinganna, gjörið svo vel! Þar er þó alltént að fá smá
vínandagift... Hahaha!
Hann hefur
fallist á að fara með henni. Og þó nú væri. Þurfti þó endilega,
þegar þau voru að búa sig, að fara að tala um sauðalitina, sem var
nýjasta klisjan hans, hvort hún gæti nú ekki í eitt einasta skipti
klætt sig alminnilega, eða væri þetta ekki annars hátíðleg opnun?
Svo að hún ákvað
að fara í sauðalitunum. Hafði raunar alveg eins hugsað sér eitthvað
annað og hefði vel getað þegið góðar ábendingar, var satt að segja
orðin dálítið þreytt á þessum litum á listvinafélagsfundunum og var
nokkurn veginn viss um að fæstir myndu breyta verulega út frá því
við opnunina. En hvað var hann líka að skipta sér að, og á þennan
líka hátt sem hann átti til að gera, væri sá gállinn á honum. Ekki á
neinn góðlátlegan máta, líkt og hann hafði gert lengi framan af, með
bros á vör, og hún kunnað því svo ágætlega, heldur miklu líkara því
að hann væri að kveða upp yfir henni áfellisdóm. Eða hreinan
sleggjudóm.
Gott á hann!
hugsaði hún og klappaði honum blíðlega um vanga. Hláturinn sauð
niðri í henni við tilhugsunina um hvernig honum yrði við að sjá alla
hjörðina.
Næstum sjö vikur
eru liðnar síðan hún var rekin. Auðvitað komst gamlimann ekkert upp
með að svíkja hana um laun í veikindafríi, hún hafði ritað honum
skilmerkilega orðað bréf með þeim árangri að hún hefur verið á
fullum launum þennan best borgaða tíma ársins og á uppsögnin enn
nokkuð í land með að taka gildi. Sex vikur af þessum sjö hefur hún
kjagað um eins og önd, sífellt haldin óþoli í fætinum, allt út af
einhverri klemmdri taug í mjóhrygg. Nei, það voru ekki reykingarnar,
hvað þá heldur hryggbrot, heldur brjósklos. Aðeins rétt vika er
liðin síðan að hún fór á skurðarborðið og var úrbeinuð milli
hryggjarliða og er núna alveg í skýjunum, nánast í sjöunda himni.
Svo vel hafði tekist að hreinsa burt brjóskmylsnu á milli
hryggjarliða er þrýst hafði á skyntaugar, er lágu ofan frá mænu og
út á milli liðanna niður í mjöðm og fót. Svo vel hafði uppskurðurinn
tekist, að varla gætti lengur skyntruflananna eða taugaáreitisins,
sem mylsnan hafði valdið, já og á stundum engu líkara en að íkorni
hefði hlaupið í skrokk á henni með ærslum og ólátum, líkt og nagandi
á henni fótinn.
Og víst hefur
hann oft verið góður við hana þennan tíma. Nuddað á henni bakið og
stundum svo dásamlega að hún hefur svifið á vængjum alsælu inn í
draumaheiminn. Bannað henni að ryksuga. Bannað henni að halda á
innkaupapokum. Og iðulega snúist í kringum hana eins og
skopparakringla, fullur af meðlíðan með henni. Nema að sem sagt upp
á síðkastið hefur henni fundist vera farið að gæta einhvers óþols í
fari hans, líkt og honum þætti orðið heldur hvimleitt að hitta hana
fyrir flestum stundum heima. Tímann hefur hún notað vel, eftir því
sem óþol hennar sjálfrar hefur leyft, og sem betur fer var ekki
andlegt heldur einungis líkamlegt. Gönguferðir voru besta meðalið og
önnur holl, áreynslulaus hreyfing, nokkuð sem hún var mun duglegri
við en að taka inn verkjatöflur, sem harla lítið gagn virtust gera.
Tók annars strax til við grímugerðina og hefur unnið af kappi, væri
ekki bakóþolið því verra. Var það kannski það sem olli honum þessu
óþoli sínu, hvað hún lagði sig fram við grímurnar sínar? Að minnsta
kosti hefur hann látið sér fátt um finnast og hafði frábeðið sér að
hún fengist við þessa iðju sína annars staðar en í vinnuherberginu.
Hafði hún þó ekki farið með minnsta snefil af grímuefni út fyrir
vinnuherbergisins dyr, og ekki haft ástæðu til. Ekki ólíkt farið og
með síðasta draumaprins hennar og meðreiðarsvein um tíma, sem hennar
núverandi hafði fyrirboðið henni að gefa sig hið minnsta á tal við —
löggufétið, sem hann átti til að kalla, og átti skúrkurinn sá
óneitanlega síðar eftir að gefa honum ærið tilefni til nafnbótar
þeirrar, en hann starfaði reyndar sem kennari í lögregluskólanum —
að hún sem sagt hvorki gæfi sig á tal við hann í síma né á annan
ólífrænan, hvað þá lífrænan, máta og hafði hún þó ekki gefið honum
minnsta tilefni til.
Óþol fyrir
tölvum, óþol fyrir grímum, óþol fyrir sauðalitum, óþol fyrir gömlum
meðreiðarsveinum! Fyrir hverju var hann ekki haldinn óþoli? Allavega
ekki fyrir sínum eigin, gömlu eða fyrrum meðreiðarmeyjum, það eitt
var víst, í þeim efnum var hann hreint alls ekkert svo óþolinn ef
marka mátti hans eigin lipurlegu frásagnir af kaffihúsarápi,
blómainnkaupum og aðstoð hans við þær um ýmislegt. Þá giltu ei
lengur boðin né bönnin heldur skyldu allir vera svo jafnir í anda —
og þá sumir eðlilega ofboðlítið jafnari í anda. Æ, þú skilur mig, er
það ekki, góða mín. Þær eru svo bjargarlausar, kunna varla að elda,
þekkja ekki einu sinni muninn á lífrænt og ólífrænt ræktuðu
grænmeti. Ekki viltu að þær verði hungurvofunni að bráð? En ég
treysti því að þú haldir þig á mottunni, ástin mín, yndið mitt
næstum eina...
Hvort hún ekki
kannaðist við þennan gamalgróna jafnræðisandatón hjá sínum gömlu og
fyrrum — allir skyldu elska alla og allir vera jafnir í anda, þó
eðlilega væri ekki sama hver ætti í hlut, Jón eða Gunna eða sjálfur
síra Jón.
Þegar þau hafa
búið sig, hvort í sitt skart á sína vísu, hýrga þau sig ofurlítið
áður heima í eldhúsi og allt í góðu, kveikja meira að segja á kerti
þó að vart sjái í logann í bjartri maísólinni, eru fyrr en varði
farin að spjalla saman um heima og geima. Eina sem hún þarf að
varast, þegar þannig liggur á þeim, þó að oft hendi að hún gleymi
sér, er að fara ekki út í of miklar málalengingar, og helst ekki að
nota samlíkingar eða vitna í söguna, allt slíkt er eitur í hans
beinum og veldur honum óþoli. Gat verið að hann hefði einhvern
tímann fengið yfir sig nóg í þeim efnum — sem hún aftur á móti hafði
svo mikið yndi af, ekki síst að tengja söguna saman, tengja nútímann
við hið liðna og leita uppi samsvaranir sem ef til vill mætti læra
af. Og allt eins í sögu þeirra sjálfra sem einstaklinga. Færi hún
mikið út í slíka sálma átti hann einatt til að láta í ljósi
ógurlegan leiða og var þá oft viðkvæði hans að fyrir sér snerist
lífið um að horfa fram á veginn en ekki til baka — eða færir ekki
hver dagur oss nær draumum vorum?
Allavega leitt,
fannst henni, hve hann var oft áhugalaus um hennar ýmsu áhugasvið.
Samt kom hún alls ekki að tómum kofanum þá sjaldan sá gállinn var á
honum að hann opnaði sig og ysi á móti henni úr sínum gnægtarbrunni
fróðleiks og skemmtunar.
Reyndar var
þetta sjónarmið hans gagnvart lífinu og tilverunni henni nokkuð
gamalkunnugt frá einni fyrri tíð þó að um margt í gjörólíkri mynd
væri — fyrir margt löngu hafði hún um hríð verið í tygjum við
sagnfræðispekúlant mikinn er vissulega hafði ekki látið sig muna um
að klifra upp í efri hæðir hjallanna og tróndi víst núna á efstu
trönu sem prófessor og var raunar einnig einn helsti álitsgjafi
fjölmiðla í hinum ýmsum sagnfræðilegri efnum, þá sjaldan að miðlunum
þeim þóknaðist að líta upp frá nafla sínum litla og hyggja um sinn
að fortíð og forveru, og jafnvel skoða nútíð og framtíð í því
töfranna ljósi.
Hve vel hafði
ekki annars farið á með þeim er þau við sitthvorn
borðstofuborðsendann, gjarnan með rómantískt kertalog sín á milli,
eyddu flestum frístundum saman í að búa til módel — hann að líma
saman og mála módel úr plasti af skipum, bátum og flugvélum, þó
aðallega flugvélum, hún aftur að fást við, á sinn hátt, módelin sín,
grímurnar.
Þetta væri allt
hismi og hjóm, hafði ævinlega verið viðkvæði hans, kæmi hún inn á
einhver sagnfræðileg, stjórnmálaleg, málfræðileg eða hver þau
menningarfræðilegu efni annars voru, að hún ekki minntist á eitthvað
er tengdist svokallaðri stafrænu, er þá var nýtt orð í málinu á
kornungri tölvuöld. Þá fékk hann raunverulega grænar bólur, enda var
víst á þeim tíma verið að reyna setja þá lektora og dósenta inn í
þau nýjustu fræði. Annars fékk hann grænar bólur út af svo
afskaplega mörgu, ekki einasta fræðunum heldur líka út af fréttum,
hvort sem var í blöðum, útvarpi eða sjónvarpi, að ekki væri um að
tala fréttaskýringarþætti sem voru eitur í hans beinum, sem og
tónlist af öllu tagi, og eins fékk hann þó nokkrar bólur út af
kvikmyndum, leikhúsum, og jafnvel listhúsum. Og gönguferðum, sem
hann þoldi alveg sérstaklega illa. Þá fékk hann oft dökkgrænar bólur
undir handarkrikana af því einu að bera hvolpana sína tvo, en þetta
var fremur þunglamalega samanrekinn stubbur með ansi holdmikla
upphandleggi og axlarvöðva nokkuð drjúga.
Eina sem hann
virtist ekki hafa ofnæmi fyrir var módellím, módelmálning og
munnmælasögur, sem hann svo kallaði kjaftasögur og hafði mikið yndi
af, að ógleymdu sögukennslukaupinu og fjölmiðlasporslunum, sem hann
aftur einlægt sló um sig með að væru eiginlega einu ætu ávextirnir á
þessum afgamla meiði sögu og epískra vísindasálma, sem hann hefði
hengt sig í, eins og hann átti til að orða það. En sagnakveðskapur,
söguljóð alls kyns og drápur, út frá sagnfræðilegu eða með öðrum
orðum út frá hreinu vísindalegu sjónarmiði séð, voru eitt hans
helsta viðfang í starfi og var vissulega ansi merkilegt
rannsóknarefni, fannst henni, þótt því miður hún lítil kynni hefði
haft af. Mikið gat hann samt verið skemmtilegur væri sá gállinn á
honum, að hún ekki um talaði þá sjaldan hann kom inn á þessi
vísindafræðilegu efni sérgreinar sinnar, eða vísindalegu sálmaepík,
sem hann svo kallaði sjálfur, sérstaklega eftir tvo eða þrjá
hvítvínssopa, þó að vísu síður væri gaman með honum er soparnir voru
farnir að telja álíka margar flöskur, en hvítvín, og sér í lagi
rínarvín, elskaði hann jafn heitt og hann allan spíritus þoldi alls
ekki, og kom óneitanlega oft á daginn þá er þau annað veifið skruppu
kvöldstund á bar og hann þóttist geta harkað af sér óþolið þó að
fáeinum sterkum bætti ofan í öll laufléttu kaupin.
Það áttu þau þó
svo sannarlega sameiginlegt að vera haldin fullkomlegu óþoli fyrir
rafurmögnuðum eyrnamergsþvottinum sem svo víða var boðið upp á á
börum. Og allsendis án þess að sérstaklega væri um slíkt beðið, hvað
þá að þess væri óskað að uppvaskið meiddi báðar hlustir tvær. Var þá
oft þrautaráðið að hella nógu af deyfandi spírituslyfjan ofan í sig
til að lina þrautirnar, og það þótt óhjákvæmilega uppfylltust um
leið draumar allir og miklu væntingar bara- og búllueigenda um betri
afkomu út á sprúttið. Sem almælt var að væri ekki síst augnamiðið
með allri rafurmögnuninni.
Að lokum hafði
hún fengið talsverðan leiða á honum. Alveg sérstaklega á öllum
þessum módelum sem voru hans ær og kýr, raunar allt líf hans og
tilvera, þá búllueigendur ekki töfruðu hann til sín. Flugvélar
næstum úti um allt hús, uppi á hverri einustu hillu og syllu og
meira að segja hangandi yfir höfðum þeirra í svefnherberginu!
Áhugamálið var víst upphaflega sprottið af hugmynd er lætt hafði
verið að honum á afturbatafundum, sem hann svo kallaði
andagiftarfundi er hann hafði all nokkuð sótt með félögum ýmsum er
svipað var ástatt fyrir í andanum, sérstaklega hvað vínanda áhrærði
— að fullur bati, eða svo að segja næstum því, væri fólginn í því að
finna á ný barnið í sjálfum sér, að rækta með sér á ný ólgandi
athafnaþörf og allra handa barnslegu tjáningarþörf til hugar og
handa. Og hafði brotist út í innblásinni andagift, svo sannarlega.
Hann var fæddur
og uppalinn þarna í foreldrahúsum og hafði piprað þar svo lengi hann
mundi og að lokum fylgt foreldrum sínum þaðan til grafar. Svo fullur
athafnaþrár hann var og hugur hans raunar frjór og sköpunarglaður í
meira lagi, blekkti hann sig ekki með lyfjan neinni, þá hafði hann
grafist svo djúpt fyrir um sinn gamla barndóm, að flugáhugamálið,
sem hann hafði haft mikið yndi af í æsku, heltók hann nú þvílíkt á
nýjan leik, að meira að segja gamla barnaherbergið sitt stóra hafði
hann að öllu leyti lagt undir stærðarinnar flugflotastöð, með
tilheyrandi húsum og byggingum, akvegum og bílum umhverfis
flugbrautirnar, svo og með bryggjum, olíugeymum, olíuskipum,
flugmóðurskipum, að hún ekki minntist flaggskipsins,
aðmírálssnekkjunnar tígurlegu, skips sjálfs flugflotaforingjans, sem
var beinlínis mótorknúið og hann gat fjarstýrt af stjórnpalli, sem
og nokkrum skipum fleirum. En gólfið hafði hann látið maka
trefjaplasti vel uppfyrir gólflista og upp á sérsniðinn, ansi háan
þröskuldinn — þaðan sem trappa lá upp á stjórnpall, er skyldi vera
ímynd brúar snekkjunnar mestu — svo að skipin fengju flotið á alvöru
vatni og hann jafnvel ímyndað sér að hann pissaði í saltan sjó, sem
og hans hátign aðmírállinn æ tíðum söng hástöfum úr brúnni og með
burrandi himinskipin fljúgandi yfir sér, fingra sér á milli til
beggja handa:
Stolt siglir fleyið mitt stórsjónum á.
Sterklegur skrokkurinn vaggar til og frá.
Líf okkar allra og limi hann ber
langt út á sjó, hvert sem hann fer.
Fyrr mátti nú
ofgera! Gegndi nokkuð öðru máli en með uglurnar hans, hennar nú
ástkæra, sem hún elskaði og fékk aldrei leiða á. Hafði hún þó
vissulega litið á það sem sérstök forréttindi að fá að hafa hann
gegnt sér sem einskonar módel í grímunum.
Andrík og
Andríkur
Það líður að því að þau fari
að halda af stað, sitja við eldhúsborðið skartbúin hvort á sinn hátt
og öll smá misklíð fallin í ljúfa löð. Spjalla saman um heima og
geima, horfandi í hvítan kertalogann í bjartri maísólinni; og er
ekki vetur að baki? Þau höfðu ákveðið að taka bíl saman á
sýningaropnunina með vinkonu hennar í listvinafélaginu og hennar
manni; og hýrga sig nú smá og fá sér aðeins í nefið með honum Brúti
gamla á meðan þau bíða eftir þeim.
Aðeins fáeinar
vikur voru liðnar frá upprisunni þegar svo skemmtilega vildi til, er
hún eitt sinn í göngutúr niðrí bæ átti leið um ráðhúsið og vildi
spyrjast fyrir um í upplýsingaþjónustunni hvar salernið væri — að
stúlkan sem varð fyrir svörum reyndist vera grímugerðarkona! Hún
hafði rekið augun í litla grímu uppi á vegg þar inn af og spurt hana
í leiðinni eftir hvern hún væri; og síðan hafði eitt leitt af öðru
og hún nú orðinn þáttakandi í heilli listsýningu.
Eftir mig! hafði
stúlkan svarað og brosað kankvíslega. Ég hengi hana þarna upp af
stráksskap mínum, við stelpurnar höfum svo lúmskt gaman af sjá
arkitektinn fá slag þegar hann er á yfirreið, hann er haldinn óþoli
fyrir öllu sem ekki er fúnksjónelt.
Báðum kom þeim
það skemmtilega á óvart að þær ættu sér þetta sameiginlega áhugamál,
svo fátítt sem það annars var. Stúlkan hafði kynnt hana í
listvinafélaginu, þar sem hún var félagi, og henni strax verið boðið
að ganga í klúbbinn. Hún minntist þess síðar, að það bar einmitt upp
á krossmessu á vor, sem hún gerðist félagi, þann sama dag, árið 320,
sem Helena keisaraynja, móðir Konstantínusar mikla, hafði fundið
krossinn Krists og það með öllum nöglunum í á Hausaskeljarstað og
látið reisa hann þar upp af nýju. Því broslegri eða ef til vill öllu
heldur grátbroslegri tilviljun, fannst henni, því lengra er frá leið
og verulega fór að hausta að í lífi þeirra, nú á bestu stundum
ástföngnu sambýlinga.
Þær voru á
svipuðu reki og áttu eftir að fara oft saman á fundi þar sem
spjallað var um heima og geima og fólk bar verkin sín hvert undir
annað. Allir hlökkuðu til sýningarinnar, sem var hin fyrsta á vegum
félagsskaparins.
Stundum hittust
þær líka á kaffihúsi og báru saman bækur sínar yfir bjórglasi
ellegar þær splæstu á sig smá munkalíkjör sem vinkona hennar nýja
var ekki síður hrifin af en hún. Stúlkan sagðist vera að flestum
stundum sem hún ætti frí, sér þætti grímugerðin svo gefandi, og
veitti sköpunarþránni svo mikla útrás. Henni væri þetta áhugamál
sitt svo brýn nauðsyn að ella fengi hún vart haldið geðró sinni.
Langþráður draumur hennar var að geta haft ofan af fyrir sér með
grímunum einum eða að minnsta kosti látið hlutastarf nægja. Og hvort
vinkona hennar skildi hana ekki vel, hvort hún ekki gerði.
En maðurinn
þinn? spurði hún. Leiðist honum ekkert að þú sért alltaf að, nótt
sem nýtan dag?
Honum? Nei, ekki
aldeilis. Hann er söngkennari og fæst við tónsmíðar í frístundum
sínum. Hann er dauðfeginn og við bæði. Okkur leiðist þá ekki á
meðan, okkur Andríku og Andríki, eins og við köllum okkur stundum í
gamni, segir hún og hlær. Annars berum við líka oft saman bækur
okkar, það sem við erum að fást við þá og þá stundina.
Guð, hvað ég
öfunda þig.
Hann hefur líka
áhuga á að ganga til liðs við listvinafélagið, bætti hún við,
vinkona hennar, upplýsingafulltrúinn í ráðhúsinu, og stofna
einskonar deild tónlistarvina.
Myndi þá nokkuð
vanta nema skáldadeildina? hafði hún stungið upp á við hana.
Að verði á
endanum einn allsherjar menningarvitaklúbbur! hló þá vinkona hennar
og þær saman yfir hugdettunni, og óraði þó hvoruga fyrir hve nærri
þær fóru um að hafa talað í véfréttastíl.
Þau ljúka í
skyndi úr glösunum og blása á kertalogann þegar leigubíllinn flautar
fyrir utan, þar sem þau sitja tvö heima við eldhúsborðið, fyrrum
fiskvinnslustúlkan og upplýsingafulltrúinn í ráðuneytinu, og allar
kýtur út af sauðalitum gleymdar og grafnar, jafnvel svo að logar á
milli þeirra ástríkið. Nei, það er ekkert vorhret á glugga og æði
langt í hrímkalt haust.
Tónskáldið og
grímugerðarkonan hans voru líka komin aðeins í kippinn og hann tekur
lagið fyrir þau á leiðinni, tærri barítónröddu, það er sönglag sem
hann er nýbúinn að semja við Passíusálm nr. 51, í tilefni af
sýningunni. Steini þá megi af hjörtum vorum létta, bætti hann við,
kankvís í bragði.
Við hefðum
kannski frekar átt að taka strætó, segir konan hans og brosir
ísmeygilega.
Þau eru öll
sammála um að lagið sé gott og leigubílstjórinn er svo hrifinn að
hann spyr afsakandi hvort þeim væri ekki sama þótt hann fengi að
vera með við opnunina og hlusta. Hef svo mikið yndi af góðum söng,
segir hann. Þó það nú væri, svara þau einum rómi, og
upplýsingafulltrúinn í ráðuneytinu neytir færis um leið og spyr
hvort sé þá ekki í lagi að þau fái sér að reykja? Bílstjórinn þakkar
þeim fyrir hálfklökkur, og með þeim orðum að þau skuli aldeilis
reykja eins og þau lysti. Finn það líka af yndislegri anganinni í
bílnum að varla púið þið neitt tað! bætir hann við og kímir.
Glóð er um leið
komin í pípur tvær, mannanna þeirra beggja, og þær fara að dæmi
þeirra og fá sér rettu, sem og bílstjórinn einnig. Æ, við erum varla
svo heilög, segir hann og slekkur á mælinum. Upplýsingafulltrúunum
kemur það skemmtilega á óvart að þau þekkja raddir hvors annars af
símavöktunum og eru forvitin að bera saman bækur sínar um störf sín,
sem eru af svo líkum toga. Væri ekki sem verst, eru þau sammála um,
ef launin væru í einhverju samræmi við álag og ábyrgð. Ég er
yfirleitt svo úrvinda þegar ég kem heim, segir hann, að ég er
gjörsamlega rúinn allri orku. Kemur þó fyrir, ef vel liggur á mér,
að ég sest niður og sem einskonar sálma, svona á mína vísu. Hann
hlær hógværlega, tottandi pípu sína, og brosir lítillátur til
konunnar sinnar.
En gaman að
heyra! segir tónskáldið og lyftist allur í sæti sínu. Við gætum
kannski haft samstarf um lag og ljóð?
Úti er sólskin
og hiti og tjörnin birtist fram undan slétt og blá og þau renna
niður bílrúðunum til að hleypa út reyknum. Tónskáldið situr fram í
og lætur pela sinn ganga, og sá við stýrið þiggur nú einnig smá.
Ekki meira fyrir mig í bili, ég verð að vera klár í sönginn, segir
tónskáldið og slær úr pípunni sinni í öskubakkann og heldur áfram að
slá með henni taktinn, brýnandi raustina: Og nú lokaæfing! Andríkar
allir og Andríkur okkar elsku tvær! Allir saman nú, einn, tveir,
þrír...
Fiskvinnslustúlkan er dálítið upp með sér. Eða var ekki því líkast
sem tónskáldið hefði samið þennan fallega sálm eða lagstúf gagngert
við verkið hennar á sýningunni! Sjálf hefur hún ekki enn séð verkið
komið upp á vegg af því að hún hafði þurft að fara í læknisskoðun
þegar þau voru að ljúka við að hengja upp deginum áður. Hún hlakkar
til að sjá viðbrögðin. Og ekki síst viðbrögð mannsins síns, sem enn
ekki hafði litið verkið augum, og hafði hún þó varla þurft að halda
því mjög leyndu fyrir honum, áhugi hans hafði verið dálítið eftir
því. Skyldi hann eiga eftir að hampa henni jafn mikið fyrir það og
hann núna, í kapp við bílstjórann, dillar söngvaranum og tónskáldinu
fyrir andríki sitt og miklu andagift?
Krossfest
andagift?
Fjölmenni er við opnunina.
Vér einungis spyrjum: Er þetta vor heilaga andagift, vor andans
opinberun? Ykkar er að leita svaranna, gestir góðir, útskýrir
formaður listvinafélagsins, sem er afar drátthagur teiknari og er
með allnokkur verk á sýningunni, en starfar annars sem einn af
bankastjórabílstjórum bæjarins. — Góðir gestir, herrar mínir og
frúr! Leitið vel svaranna og njótið vel! Og ekki síður veitinganna —
og sönglistanna! Gjörið svo vel!
Og yfir höfugri
vínandagiftinni stígur tónskáldið í stól og syngur yfir salinn hárri
barítónröddu:
Á Valhúsahæðinni
er verið að krossfesta mann
Og fólkið kaupir sér far
með strætisvagninum
til þess að horfa á hann.
Það er sólskin og hiti,
og sjórinn er sléttur og blár.
Þetta er laglegur maður
með mikið enni
og mógult hár.
Og stúlka með sægræn augu
segir við mig:
Skyldi manninum ekki leiðast
að láta krossfesta sig?
Flest eiga þau
nokkur verk á sýningunni, sem er ekki haldin í salnum einum heldur á
göngunum líka. Vinkona hennar í upplýsingaþjónustunni hafði beitt
áhrifum sínum og fengið því komið til leiðar. Það skapaði ólíkt
meiri breidd og mörg verkanna nutu sín betur fyrir bragðið. Hún
hafði viljað fara varlega í sakirnar og halda sér frekar til hlés og
strax fallist á þá hugmynd vinkonu sinnar að verkið hennar eina yrði
sett upp á einhverjum af innri göngunum. Það myndi skapa því ákveðna
dulúð sem hæfði því vel. Og líka síður hætta á að það drægi um of
athyglina frá öðrum, hafði vinkona hennar bætt við lágri röddu, sem
hún kímdi ofurlítið háðslega.
Þau ganga fyrst
hring um salinn og skála við gesti í vínandagiftinni. Sálmur
sönglagasmiðsins hefur fengið svo góðar undirtektir að enn má heyra
sönginn óma um sal og ganga. Hjörðin er alls ekki eins einsleit og
sauðalitirnir ekki eins yfirgnæfandi og fiskvinnslustúlkan okkar
hafði sumpart átt von á, enda talsverður hluti boðsgestir úr ýmsum
áttum og þá að vænta mátti af fleira tagi en bara í litum sauða og
hrúta, nú ellegar nauta; og víst mátti sjá bogmannslitum og
sporðdrekalitum bregða fyrir, og raunar allra handa meyjarlitum og
ljóna, þannig séð; jafnvel að fínustu merkjavöru brygði fyrir í
nokkrum af regnbogans allra hreinustu litum, ef mjög vel væri að
gáð. Allflest eru þó í buxnatískunni kúrekanna vestursins, burtséð
frá því hvort væru og yxna.
Þarna á meðal
eru nokkur úr ráðuneytinu hans og hann kynnir konuna sína fyrir þeim
sem hún hefur ekki áður hitt, þar á meðal fyrir fjandvinu sinni,
deildarfulltrúanum, elskulegri konu, sem henni veitist fremur
torvelt að sjá fyrir sér í arnarlíki vokandi yfir uglubráð, en getur
svo sem vel skilið að henni á sinn hátt hefði ekki þótt mjög
viðeigandi að hafa uppi svo sterkt tákn háspekilegrar forsjónar og
strangrar gæslu og tilsjónar, sem uglunnar, að ekki væri sagt tákn
allt um lykjandi njósna, vokandi yfir höfðum gesta og gangandi, og
uglan einlægt stingandi ráðherrann þeirra á hol með augntillitinu
einu saman er hann í sakleysi sínu ætti leið þar hjá. Og hann
jafnvel getað túlkað táknið sem ísmeygilega sneið til sín.
Annars er þetta
allt hressilegt fólk sem er vant því að vera við opnanir og engin
helgislepja yfir því. Hún saknar þess að sjá ekki ungamann og
gamlamann, sem hún fyrir sitt leyti hafði sett á boðsgestalistann
ásamt nokkrum vinum sínum úr verkuninni, og eins hafði hennar
ástkæri hjálpað henni við að tína ýmis fleiri til, svo sem raun bar
vitni. Flestir vinanna hennar gömlu eru annars mættir og í sínu
fínasta pússi en ekki er heldur nein helgislepja yfir þeim þótt
forvitnislegt augnaráð sumra þeirra afhjúpi óneitanlega ofurlítinn
framandleika.
Ekki vissi ég að
þú værir að gera svona, hvíslar ein fyrrum stallsystra hennar að
henni, sem hún kynnir hana og mann hennar fyrir manninum sínum.
Mikið er þetta skemmtileg sýning. En hvar felurðu eiginlega, elskan
mín, þessa krossfestu andagift þína? Við sjáum hana hvergi.
Inspírerað nafn,
segir maðurinn hennar, upplýsingafulltrúinn, sem líka hefur verið að
skima í kringum sig með sýningarskrána á lofti. Krossfest andagift?
Vekur spurningu sem við getum ekki svarað, ástin mín, nema að skoða.
Ég er líka orðinn ansi spenntur, það segi ég alveg satt.
Og öll spennt,
þó að hún láti á sem minnstu bera, þumlunga þau sig upp á gangana
þar sem heldur grisjast manngrúinn. Sá hængur er á við opnanir að
sjálf verkin falla iðulega í skuggann fyrir öllum skaranum. Verkin
eru tölusett í sýningarskránni og þau rekja sig eftir númerum þeirra
á göngunum, allt að innganginum að mötuneyti starfsmanna ráðhússins
þar sem aftur á móti er slík þröng á þingi að varla er neitt að sjá
nema bakhluta gestanna sem hver um annan þveran reyna að þröngva sér
nær.
Þarna ætti
verkið hennar að vera, eftir númerinu að dæma. Og þarna sér hún það
allt í einu, reyndar í mjög smækkaðri mynd á stafrænum
myndavélarskjá blaðaljósmyndara er heldur vélinni sinni á lofti yfir
höfðum gesta og gagnrýnenda og smellir af í gríð og erg.
Þó að smá sé
myndin, þannig séð, finnst henni dálítið skemmtilegt að sjá verkið
sitt undir þessu sjónarhorni. Saltfiskur, sem er þungamiðja
verksins, strengdur og negldur á kross, verður allur svo harla
niðurmjór, en ámáttlegur þorshausinn sem efst trónir með kúluhatt og
vindil fær fyrir bragðið nokkuð sterkara vægi í verkinu. Og með því
að tylla sér á tær, bendir hún þeim á, getur maður litið að minnsta
kosti hausinn berum augum, allt frá slaufu svartri og smásnoturri
upp á gljáfægðan en fremur smáan, blakkan hattinn yfir kollinum
trónandi.
Maðurinn hennar
ræskir sig og horfir á hana ofurlítið annarlegu augnaráði er hann
hefur tyllt sér þannig á tær. Snýtir sér smávegis og olnbogar sig
síðan inn í hópinn ásamt hinum.
Þegar hann kemur
til baka ræskir hann sig enn og horfir á hana dálítið kindarlegur á
svip, enn með vasaklútinn á lofti.
Óhætt að segja,
mikil andans opinberun, segir hann og tekur létt utan um ástina sína
og óskar henni til hamingju með kossi og þeim orðum að hann skilji
að vísu ekki alveg hvað hún sé að fara. — Vonandi ekkert mér
viðkomandi, hvíslar hann að henni og hlær ofurlítið vandræðalegur.
Er það nokkuð, elskan? Hehe ... þú kallaðir mig nú einu sinni
þorskhausinn þinn, manstu...
Láttu ekki
svona, sauðurinn þinn, segir hún og bítur hann laust og ástúðlega í
annað eyrað. Ekki vera með áhyggjur, elskan, hvíslar hún að honum,
þótt ég hafi ekki endilega hnýtt einhvern kerlingarlegan hnút á
verkið. Aldrei að vita nema að ég eigi einmitt endahnútinn eftir! Og
því þá ekki með klút í stað slaufu um háls? Og þá, ef til kæmi, að
kalla verkið einfaldlega hálsklútahefta andagift...
Er þetta
virkilega ekta kross? spyr leigubílstjórinn, sem hafði fylgt þeim
vel eftir, nú sem hann smokrar sér út úr þrönginni.
Jú, vissulega,
hún hafði kosið að kaupa hann hjá útfararþjónustu frekar en að smíða
hann sjálf. Fannst það virka meira sannfærandi. Og hún reyndar
fengið þessa snotru, gömlu slaufu og virðulegan kúluhattinn í
kaupbæti, gamli útfararstjórinn sem nú hvíldi víst torfunni sinni
undir hefði verið svo hálsgrannur og höfuðsmár, að því er sá
núverandi hefði tjáð henni, að varla myndi slaufan þessi neinum hátt
undir höfði lengur gera, hvað þá heldur hatturinn koma fleirum fyrir
neitt útfararstjóranef! hefði hann gaukað þessu að henni smá
glottandi, og kvatt hana með þeim orðum að henni væri þetta
guðvelkomið ef hún vissi til að setið gæti á einhvers sárs höfði,
hattkúfurinn þessi vatnsheldi, og slaufan sú arna þá bundist þeim
hinum sama um háls.
Hún hefði því
hætt við að hnýta þorskhausnum bindi um háls, sem hún vissulega
hefði hugleitt, útskýrði hún, þó að vel kynni að hafa orkað meira
sannfærandi og á sinn hátt verið enn meira ekta, allavega út frá
hversdagslegu sjónarmiði séð, og eins að láta skína í beran skallann
og þá með alls engan vatnsheldan, sem víst hefði einnig vel komið
til greina ef hún hefði ekki orðið sér svo vel í útvegum um
útfararskúfa þessa, sem krossleggjarinn góði hefði svo kallað, er
hann að lokum hefði kastað á hana sinni hinstu kveðju. Og
hvítasunnan væri nú ekki nema einu sinni á ári og því þá ekki að
tjalda öllu sem hún Skjalda ætti til og láta mjólka svo freyddi?
Fiskurinn
sjálfur væri vitaskuld alveg ekta, beint úr verkuninni sinni gömlu,
trúlega verið ein tíu kíló upp úr sjó, að hún sagði, afar stolt í
bragði, líkt og ætla mætti að hún hefði veitt hann sjálf, en þá
hefði það líka verið sá hennar allra fyrsti, hennar landkrabbans. —
Sem svarar til að varla hefði þurft nema gott hálft tírætt hundrað
af slíkum, að fyllt hefðu skippundið, bætti hún svo við og kímdi, og
hefði það nú einhvern tímann þótt góður maríufiskur, hvort sem hefði
verið upp úr sjó eða á disk kominn eða einhverjum tannanna á milli í
löndum suður.
Hún hefði
stolist til að fletja hann sjálf í verkuninni, útskýrði hún, og með
hausnum á sem og halanum, og góðvinur hennar á staðnum síðan séð um
að blautverka hann og fylgja honum eftir í umstöflun eftir öllum
kúnstarinnar reglum. Hann hefði því miður ekki átt heimangengt á
sýningaropnunina, því að honum hafði boðist að fara í afleysingartúr
á einum bátanna yfir hvítasunnuna. Hún hafði síðan sótt fiskhróið
fullverkað og sólþurrkað það, reyndar þó stoppað hausinn upp áður. —
Næstum alveg ekta rómansi, segir listakonan svo og kímir enn, sem
hún lýsir þannig samviskusamlega tilurð verksins fyrir viðstöddum.
Rómansi? leyfði
blaðamaður nokkur sér að hvá.
O,
prímafiskurinn er stundum kallaður það, sá allra stinnasti og
fallegasti og sem meyrastur þykir undir tönn, og sem oft og iðulega
endar víst sína tíð sem herlegheitanna fínasti rómneskur kostur; eða
eins og sagt var í eina tíð, í tíð tíundarinnar gömlu og
rómaskattsins, um þann allra besta fiskinn, að gjalda mætti páfanum
herlegheitaskattinn beint á disk, svaraði hún að bragði, feimnislega
og ofurlítið hátt uppi.
Naglarnir í
fiskþunnildunum og sporðinum, þeir væru á hinn bóginn ógalvaníseruð
fírtomma, útskýrir hún, þegar blaðamaðurinn spyr hana út í það
atriði. Hún hefði beygt þá dálítið og látið liggja úti um tíma til
að fá fram ekta, gamaldags ryðáferð. Spjótið í síðusárinu, bætti hún
við, er á sinn hátt líka alveg ekta, þetta væri gullstútur af ekta
tóbakshorni af nauti einu er Skjöldur hefði heitið, og á enda
stútsins, sem þó ekki sæist fyrir fiskholdinu, væri strýtumynduð,
nokkuð oddhvöss gullhetta, eða sjálfur spjótsoddurinn. Amma hennar
hefði birst henni í draumi, sagði hún, og hvatt hana til að fórna
stút og hettu af tóbakshorninu sínu gamla og góða, en það hefði hún
erft eftir hana; og skyldi hún síðan festa stútinn við loftnetið af
gamla transistoratækinu hennar, sem hún vissulega hefði einnig erft,
það væri orðið lélegt, hvort eð væri, og næðist ekkert í því nema á
langbylgjunni. Skjaldar leygur skal spjótið svo heita með hala og
haus, rýjan mín, hefði hún síðan sagt við sig að lokum áður en öll
hefði horfið henni.
Lét listakonan
þó hjá líða að lýsa draumi þessum alveg út í ystu æsar, nokkru eigi
þó svo lítið mikilvægu, en sem amma hennar hafði lagt ríkt á við
hana um að engum skyldi hún frá segja, nefnilega að hún skyldi að
lokum taka radíóheilann, eða móttakarajúnitið — hvaðan sem hún
annars hafði haft það orð! — innan úr tækinu og troða inn í
þorskhausinn áður en hún bindi endahnútinn á allt trosið, og þá alls
ekki gleyma að leggja rafleiðarana með, sér væri sama hvorum megin
hryggjar lægju, einungis að í fiskholdinu djúpt undir lægju, og muna
svo að lóða vel tengingarnar til beggja enda, við loftnetið,
spjótshalann á honum Skjaldar leyg, og á hinn bóginn við
þorskhaussins heila nýja.
Eina sem ef til
vill mætti segja að væri ekki alveg ekta, lauk loks grímugerðarkonan
lýsingu sinni, hálf móð orðin og másandi, hafandi þó sem sagt sleppt
öllu viðvíkjandi heilanum nýja — það væri þá þetta roðagullna sem
líkt og drypi úr naglasárunum og myndaði fljóts leyginn eða
dreyralækinn úr síðusárinu, en væri þó engu að síður alveg ekta
ryðmálning sem ætti að þola salt.
Samt allt einkar
sannfærandi, segir listvinafélagsformaðurinn,
bankastjórabílstjórinn, sposkur á svip, komandi aðvífandi ásamt frú
sinni í þessum sömu svifum. Já, eiginlega allt frá kúluhattinum oní
sporð! Hahaha! Nema að eina sem kannski á vantaði, væri það ekki
logaglóð í vindilinn...? Hahaha...
Aldeilis þó ekki
amalegt fyrir þann krossfesta að geta verið í ekta sambandi við hana
ömmu þína á langbylgjunni! læðir frú hans út sér.
Svo sannarlega,
tekur ein fiskvinnslukvennanna undir með þeim formanni og frúnni
hans þegar hlátrinum linnir. Allt afskaplega sannfærandi. Og einmitt
allt svo ekta. Slaufan svo snotur og hatturinn fallega blakkur. Ég
held nú samt að logandi glóð ætti varla að skipta svo miklu máli; þó
hún ætti sosum varla að vera svo mjög mótfallin því, hún amma þín,
elskan, fyrst að sjálf brúkaði tóbak, eða hvað?
Henni þótti
ósköp notalegt að kveikja sér í vindli, fékk sér oft einn á morgnana
og svo aftur eftir kvöldskattinn, svaraði listakonan og kímdi enn
með sjálfri sér, íhugandi hvort amma hennar væri ef til vill í beinu
sambandi við þau nú þegar, gegnum loftnet og heilajúnit, að skemmta
sér yfir allri umræðunni.
Leitt annars að
gamli skuli ekki vera hérna, segir einn stallbræðranna úr
fiskverkuninni. Ég er viss um að þetta verk væri honum hrein
opinberun, hann væri áreiðanlega nú þegar búinn að festa sér það til
að hafa uppi heima hjá sér í stofu. Til að fá nú séð sjálfan sig
sífellt í anda, skiljiði!
Í sínum
krossfesta anda! botnar stallsystir hans syngjandi rómi og hláturinn
ískrar í þeim.
Eða í anda
hennar ömmu hennar, hvort henni annars litist ekki vel á sig,
hahaha! hlær enn önnur og fleiri taka undir með smitandi hlátri
hennar. Eða sjáiði ekki, bætir hún við ísmeygilegum rómi, sjáiði
ekki ratatoska fyrir ykkur, á hlaupum syngjandi með ástarbréfin upp
og niður langbylgjuna?
Tosca? segir
hin. Ég leyfi mér að efast um að hann kunni að meta Puccini.
Ætli hún myndi
nú ekki frekar senda hana Söru Bernhardt fyrir sig en Puccini, væri
hún á þeim skónum —.
En er þetta ekki
í rauninni hápólitískt verk? spyr þá ein stallsystra
upplýsingafulltrúans í ráðuneytinu og leiðir umræðuna frá tali þessu
um Puccini og Söru Bernhardt, íhugandi og ofurlítið gráglettin til
augnanna. Ég hefði nú fremur haldið það, að þetta sé pólitíkin
ljóslifandi. Hefði gjarnan viljað sjá ráðherrann minn hérna, hann
myndi nú örugglega yfirbjóða alla og láta setja verkið upp hjá okkur
í móttökunni. Svo að allir sem erindi ættu í húsið fengju nú
heillast af hans logandi andagift, og hugsiði ykkur, ekki amalegt,
hann þá meira að segja langbylgjutengdur við hitt sæluríkið!
Ætti hann nú
ekki fyrst að fá að éta hattinn sinn? laumar fjandvinan elskulega,
deildarfulltrúinn, út úr sér og kímir út í annað.
Ætli ekki það,
glotti stallsystir hennar. Fyrst að ekki er hann þyrnum þrengri
spenntur um enni — og gæti jafnvel verið kominn tími til.
Vökvum þó baðm
Yggdrasils að sprotar megi spretta nýir, laumar deildarfulltrúinn þá
enn út úr sér.
Hláturemjanina
lagði allt fram í sal, og var þó hlátur á köflum aðeins hjáróma,
líkast sem ekki væru allir alveg með á nótunum.
Bankastjórinn
minn er nú miklu ríkari en ráðherrann ykkar, kellur mínar, segir
listvinafélagsformaðurinn, þegar loks um hægist. — Hann léti sig nú
ekki muna um, skal ég segja ykkur, að sprengja verðið upp úr öllu
valdi, allt upp í sjöunda himin! Jafnvel ofar baðmi Yggdrasils! Ekki
þó til að fá étið hattinn sinn eða þyrnikrónuna sína, hann væri
búinn að því fyrir löngu, hefði gert það þegar hann sárkvalinn var
nýbyrjaður í reykbindindi, og eins að spæna í sig slaufuna sína —
heldur, sjáiði til, til að láta þorskhausinn púa fyrir sig vindilinn
sinn... Hahaha!
Á meðan hann
spjallaði við hana ömmu þína um gengið á himnum, botnaði frú hans
brosmild og gaf grímulistakonunni smá olnbogaskot, — hvort lukkan í
sæluríkinu því efra nokkuð sígandi færi eða...
Hahahaha...!
Fyrsti heimur?
Annar heimur?
Þriðji heimur?
Fjórði heimur?
Fimmti heimur?
Sjötti heimur?
Í allt öðrum heimi, heima í millum eða heimum alls neðar?
Sjöundi og efsti heimur?
Heimsendir?
Endir?
prenta skjal
Rómanza:
heim á kvist
|